Günlük beslenmesinde etten uzak duran kişiler, ette bulunan vitaminlerden mahrum kalıyor. International Hospital İç Hastalıkları Uzmanı Dr. İbrahim Bağcivan, vejetaryen beslendiği bilinen bir kişinin yalnızca hayvansal gıdalarda olduğu bilinen B12 vitamin ihtiyacını mevcut beslenme şekliyle karşılayamayacağını, bu nedenle vejetaryen beslenmeyi tercih eden kişilere tedbir amaçlı B12 vitamininin önerildiğini söylüyor.

Her ilacın aslında bir zehir olduğunu ve ilacı zehirden ayıran tek özelliğin dozu olduğunu belirten Dr. İbrahim Bağcivan, “İnsan için en önemli, en hayati olan su bile gereksiz ve fazla tüketildiğinde önemli sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Günümüz tıbbında vitaminlerin hangi şartlarda tedavi amacı ile hangi şartlarda tedbir amacı ile kullanılacağı bellidir” diyor.

Vitamin eksikliğinin hastalıklara yol açabileceği ilk olarak 1896 yılında anlaşılıyor ve şu sonuç ortaya çıkıyor:

• C vitamini eksikliğinde cilt ve dişeti problemleri



• A vitamini eksikliğinde görme problemleri



• D vitamini eksikliğinde kemik problemleri



• B vitamini eksikliğinde cilt ve sinir sistemi problemleri oluşuyor.Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde beslenme problemlerinden kaynaklanan vitamin eksikliklerine pek sık rastlanmıyor. Bununla beraber vitamin eksikliği yalnızca yetersiz beslenmeye bağlı olarak ortaya çıkmıyor. Yaşamımızın değişik dönemlerinde artmış ihtiyacın (bebeklik, gebelik, ergenlik) karşılanamaması, diyabet, böbrek yetmezliği, barsaktan emilim bozukluğuyla seyreden hastalıklar, mide ameliyatları, yoğun alkol kullanımı gibi birçok durumda eksiklikler ortaya çıkabiliyor. Vitamin tedavisi denildiğinde bu risk gruplarına özel tedavi yapılması gerekiyor. Ancak günümüzde doğal besinlerle alınması gereken vitaminler ihtiyaç oluşmadan ilaç olarak rastgele alınıyor.

FAZLA ALINAN A, D, K VİTAMİNLERİNE DİKKAT!

Vitaminler kimyasal özelliklerine göre suda eriyen ve yağda eriyen vitaminler olmak üzere iki gruba ayrılıyor. B ve C vitaminleri suda eriyebildiği için vücudumuzda depo edilmesi söz konusu olmuyor. Bu nedenle eksiklikleri yağda eriyen vitaminlere göre daha sık görülüyor. Fazla tüketilmeleri vücutta birikim yapmadığı için çoğu zaman sorun oluşturmuyor. Yağda eriyen vitaminler (A, D, E, K vitaminleri) fazla alındığında vücutta birikiyor ve kontrolsüz kullanıldığı zaman “hipervitaminoz” denilen vitamin fazlalığına yol açabiliyor. Vitamin eksikliğinin sağlık sorunu olması gibi fazlalığı da bir sağlık sorunudur.

FAZLA D VİTAMİNİ ZEHİRLİYOR

Örneğin D vitamini fazla alındığında kalsiyum fazlalığının yanı sıra, D vitamini zehirlenmesine yol açıyor. Artmış D vitamini vücutta fazla kalsiyum emilmesine, dolayısıyla ciddi kalsiyum fazlalılığına neden oluyor. Bu da kalp ve böbrek sağlığı açısından ciddi ve önemli sonuçlar doğuruyor. Fazladan alınmış A vitamini, ciltte koyulaşmaya, pullanmaya, kafa içi basıncının artmasına, şiddetli baş ağrısına, görme sorunlarına neden olabiliyor. K vitamini ise kanın pıhtılaşmasına yönelik sorunları ortaya çıkarabiliyor.

FAZLA D VİTAMİNİ DE KANDAKİ KALSİYUMU ARTIRIYOR

Aynı şekilde anne sütündeki, özellikle inek sütündeki D vitamini düzeyinin süt çocuğundaki ihtiyacı karşılamayabileceğinden tedbir amaçlı D vitamini verilir. Yukarıdaki örneklerden de anlaşılacağı gibi tıbbi olarak vitaminlerin ne şartlarda kullanılacağı bellidir. Vitamin kullanımı ile karşılaşılan sorunlar bu ilaçların ilaç gibi değerlendirilmeyip masum ve zararsız sanılmaları gibi yanlış bir kanıdan kaynaklanmaktadır. Hal böyle olunca doktor önerisi olmadan, kontrolsüz ve bilinçsiz vitamin kullanımı değişik sağlık sorunlarına da yol açabilmektedir. Özellikle ihtiyaçtan fazla alındığında vücutta depo edilebilen yağda eriyen vitaminlerin fazlalığına daha sık rastlanılmaktadır.

- D vitamini fazlalığı kan kalsiyum düzeyinde artmaya ve buna bağlı olarak kas krampları, kalp ritim problemleri, kabızlık gibi sorunlara

- A vitamini fazlalığı beyin basıncının artmasına, kas güçsüzlüğüne, baş ağrısına, görme problemlerine

- C vitamininin vücutta depo edilmemesine rağmen idrarla atıldığından bazı böbrek taşlarının oluşmasına neden olabilmektedir.

- Son dönemlerde yapılan bilimsel çalışmalar da yüksek dozda kullanılan E ve C vitaminlerinin akciğer kanserinin oluşumunu artırdığı göstermiştir.

- Yine yapılan çalışmalarda yüksek doz A, C ve E vitamini kullanmanın mide-barsak, prostat kanserinde kanser gelişimine neden olmasa bile beklenen yaşam süresini kısalttığı tümörün büyümesine ilerlemesine katkı sağladığı gösterilmiştir.

- Günlük ihtiyaç kadar doğal gıdalardan alınan vitaminlerin ise herhangi bir soruna yol açmadığı saptanmıştır.

- Bu nedenlerden dolayı ihtiyaç gruplar dışında sağlıklı beslenmenin vitamin alımı için yeterli olduğu, ek vitamin ihtiyacının ise doktor tavsiyesine göre planlanmasının gerekliliği vurgulanmıştır.

KİMLERİN HANGİ VİTAMİNİ ALMASI GEREKİYOR?

International Hospital İç Hastalıkları Uzmanı Dr. İbrahim Bağcivan, hangi dönemde kimin hangi vitaminleri alması gerektiğini şöyle sıralıyor:

Süt çocukluğu dönemi: D Vitamini



Gebelik: Folik asit



Böbrek yetmezliği olanlar ve diyaliz hastaları: Folik asit, D vitamini



Mide ve bağırsak ameliyatı geçirenler: B12 vitamini



Bağırsaktan emilim problemi ile seyreden hastalıklar: D vitamini, B12



Yoğun alkol kullanımı: B1, B12



Şeker hastaları: B1, B6



Vejetaryen: B12