Dişte Oluşan Lekeler

ads ads ads ads
07/04/2013
Poli-Dr.Bülent Dizdarlı

ads
Dişte Oluşan Lekeler

Dr. Bülent Dizdarlı bu hafta Poli Dergisinde Diş Hekimi Ayşe Günbay ile dişte oluşan lekeler konusunu ele aldı. İşte Dizdarlı’nın röportajı:

Bu hafta konumuz, pek çok insanı estetik ve psikolojik yönden etkileyen diş lekeleri… Konu ile ilgili sorularımızı Diş Hekimi Ayşe Günbay’a yönelttim

Diş lekeleri denildiğinde ne anlaşılır?
Basit olarak diyebiliriz ki dişlerin mine ve dentin tabakasında oluşan yediğimiz ve içtiğimiz besinlerden kaynaklanan ayrıca tedavi sürecinde kullanılan ilaçlardan (antibiyotiklerden veya demir ilaçlarından) da oluşabilen lekelerdir. Basit olarak üç tip diş renklenmesi ya da lekelenmesi vardır: yüzey lekeleri, yumuşak birikintiler ve aslında diş yapısının bir parçası olan lekelenmeler.
Yüzey lekelenmeleri, öncelikli olarak, dişlerin arasında ve dişlerin kıvrımlı yüzeylerinin üzerinde bulunur. Tipik olarak koyu kahverengi olarak görünen bu lekelenmeler, kahve, çay ve tütün gibi güçlü renklendirme maddelerinden kaynaklanır. Bu tip renklenmeler, günlük ağız temizliğiyle birlikte düzenli olarak diş hekiminin yaptığı temizlikler ile genellikle kontrol altına alınabilir.

Diş yüzeyindeki "mikro çatlak"lar sebebiyle oluşan yüzey renklenmesi ise çok da kolay giderilemez. Bu mikro çatlak denilen yapı, dişin dış yapısını oluşturan "mine"de görülür ve genellikle buz ya da başka sert objeler çiğneme ile meydana gelir. Bu yapılar çok küçüktür ve gıda ya da tütün sebebiyle renklenmeden fark edilmezler. Çözüm ise, profesyonel temizliğe ek olarak, restorasyon (dolgu veya porselen) ya da beyazlatma yapılmasıdır.

İkinci tip lekelenme, "plak" denilen ve diş üzerinde zamanla meydana gelen, yapışkan bir film tabakası ya da "diş taşlarıdır (tartar)". Diş yüzeyinden uzaklaştırılmadığı zaman hem dişeti altında hem de diş üzerinde sert yapılar oluştururlar. Sıklıkla bakteriyel kaynaklı olan bu lekelenmeler, yetersiz ağız bakımı sonucunda da oluşabilir. Gülme hattının çevresinde karanlık bölgeler olarak görülen bu lekelenmeler, çoğunlukla alt ön dişlerde meydana gelir. Tipik olarak, diş taşı temizliği ve cilalanması ile ortadan kaldırılabilir.

Üçüncü tip lekelenme ise, aslında dişin kendi yapısında oluşan renklenme ve lekelenmelerdir. Bu renklenmeler, dişin dış yapısındaki beyaz bölgeler ve dişler üzerinde boydan boya kahverengi-grimsi bantlar içermektedir. Bunlar, dişin doğumdan önce hatalı sertleşmesi ya da normal mine (dişin ağız içinde görülen, en dış katmanı) oluşumu sırasında ilaç ya da hastalık sebepli oluşan bozulmalardan kaynaklanır.
"Tetrasiklin renklenmesi", göze hoş görünmeyen, sarı renkli, kahverengi ya da mavi-gri renklenmelerdir ve sekiz yaşından önce tetrasiklin antibiyotiği ile tedavi edilmiş ya da annelerinin hamile iken bu ilacı kullanması ile oluşur. Günümüzde bu ilacın kullanımı ile ilgili kısıtlamalar getirilmiştir. Tetrasiklin ya da benzeri şekilde bir ilaç sebepli meydana gelen renklenmelerde beyazlatma ya da dişlerin porselen kaplanması ile bu problem ortadan kaldırılırken; çürük başlangıcı veya mine oluşumu sırasında meydana gelen hatalar sebepli diş yüzeyinde görülen beyaz bölgelerin giderilmesinde ise ancak dolgu ve porselen yapımı uygulanabilir.
Son olarak; renklenmeler, geniş bir çürük nedeniyle veya travma sonucu canlılığını yitirmesiyle ya da kanal tedavilerinden da kaynaklanabilir. Bütün bu problemler, dişin kahverengi ya da gri görünmesine sebep olurlar. Çürük dişlerin dolgu yapılarak, diğer renklenmelerin ise beyazlatma yapılarak tedavi edilmesi mümkündür.

Çoğu hasta, bahsi geçen bu lekelenmeleri ve renklenmeleri, dişlerini çok sert bir şekilde fırçalayarak ya da aşındırıcı maddeler kullanarak yok etmeye çalışır, ancak bu doğru bir çözüm yolu değildir. Aşırı sert fırçalamak genellikle, dişin dış yapısına ciddi zararlar vermenin ve dişetinin çekilmesine sebep olmanın dışında işe yaramazlar. Bunun için bir diş hekimine danışılmalıdır.


Diş lekeleri, diş taşı yapar mı? Ya da diş taşları leke yapar mı?

Bu biraz da yumurta mı tavuktan çıkar yoksa tavuk mu yumurtadan çıkar sorusunu anımsattı. Yani onun gibi bir durum. Diş yüzeyinde biriken hafif sarımsı renkteki gıda artıkları yani bakteri plakları
24 saatten sonra dişler fırçalanmadığı takdirde hızla çoğalarak dişler ve dişetleri üzerinde olumsuz etkiler yapmaya başlar ve sonrasında sertleşerek diş taşı dediğimiz sert oluşumlara dönüşürler bunlar da tortu şeklinde siyah lekeleri oluştururlar.
Süt dişlerinde de lekelenme olur mu? Neden?
Normalde süt dişleri beyaz veya sedef rengindedir. Ancak süt dişleri çeşitli nedenlerden dolayı renk değiştirebilir. Bunlar arasında en yaygın neden yetersiz fırçalama nedeniyle bakterilerin diş üzerinde plak oluşturmasıdır. Demir takviyesi ve demir içeren multi vitamin takviyeleri de koyu renkli lekelerin oluşmasına neden olabilir.
Ayrıca bugün günümüzde çok görülmese de hamilelik döneminde kullanılan tetrasiklin grubu bazı antibiyotikler de süt dişlerinde renkleşmeye neden olurlar.
Aşırı flor takviyesi (dişlerde parlak beyaz noktaların oluşmasına neden olabilir.) Geçmiş yıllarda flor takviyesi hamilelik döneminde başlar emzirme dönemine kadar devam eder sonra da bu flor takviyesi çocuğa verilmeye başlanırdı. Bunlar hap ya da granül şeklinde preparatlardır. Ancak bunların tam anlamıyla ne miktarda alınması gerektiği hesaplanamayabiliniyor. Zira içilen suyun da içerdiği flor miktarını bilmek gerek. Ancak şimdi bu uygulama terk edildi. Artık flor tropikal olarak uygulanıyor. Yani koruyucu tedavi olarak dişlerin üzerine uygun teknikle flor jeli uygulanıyor. Aynı zamanda artık diş macunlarının tümünde de flor içerikleri mevcuttur.
Ayrıca dişin zedelenmesi (pembe veya grimsi bir renge neden olabilir. Özellikle bebeğin yürümek için çaba gösterdiği dönemlerde dengesini bulamayıp düştüğünde hafif ön dişlerinde meydana gelen zedelenmelerden ötürü bu renk değişikliği meydana gelebilir.)
Lekeli süt dişleri değiştiğinde yerine çıkan yeni dişlerde de aynı lekeler görülür mü?
Renk değişikliğine uğramış süt dişinin yerini çoğunlukla normal bir kalıcı diş alır. Ancak kalıcı dişlerde de renk değişikliği devam ediyorsa, Örneğin aşırı flor alımı çocuğun kalıcı dişlerinin de renkleşmesine yol açabilir. Böyle bir durumda diş hekiminin bu lekeleri yok etmesi mümkün olabilir.

Diş lekeleri neden oluşur? Başka hastalıkların belirtisi olabilir mi?
Kötü ağız hijyeni-Dişlerin çevresinde bakteriler ve yiyecek artıklarından oluşan yapışkan ve renksiz bir bakteri tabakası olan plaklar, iyi temizlenmediklerinde, dişlere yapışarak, zaman içinde dişlerin sararmasına neden olur ve dişeti hastalığına sebebiyet verirler. Çay, kahve gibi içecekler, köri gibi baharatlar içerdikleri kafein ve doğal renklendiriciler nedeniyle dişlerde leke bırakır.
Gazlı içecekler içindeki asit nedeniyle, kırmızı şarap ise yoğun renginden ötürü dişlerde lekenmeye neden olur. Enerji içecekleri ve hazır gıdalarda bulunan gıda boyaları diş lekelerine sebep olur.
Bazı antibiyotikler ve demir tabletleri de leke oluşturur. Yaşlandıkça incelen diş minesi zaman içinde dişlerde kahve rengi lekelerin oluşmasına sebep olur.
Sigara içmek dişlerdeki lekenin en temel sebeplerindendir.
Yukarıda bahsettiğim kötü hijyenden ötürü dişlerde meydana gelebilen çürükler nedeniyle de renkleşmeler meydana gelir.
Bunlara ilaveten bazı mesleklerde, bazı maddelerin elle işlenmesi, mesleksel renk değişiklikleri denen renk değişiklikleri ortaya çıkarabilir; örneğin demir işçilerinde kahverengi-kırmızı dişler, bakır ya da pirinç işçilerinde yeşilimsi gri ya da koyu yeşil dişler, cıvayla ilişkili kişilerde grimsi dişler, azot buharıyla dolu bir ortamda yaşayan ya da çalışan kişilerde madensel yansımalı yeşil dişler görülebilir.
Sarılık gibi bazı genel hastalıklarda, dişler sarıya boyanabilir; kalıtımsal olarak dişler, kahverengi bir renk alabilir; Lobstein hastalığında dişler bazen gri-sarıdır.

Lekelenen dişlerin tekrar beyazlanması mümkün mü?
Evet. Kötü ağız bakımından dolayı meydana gelen leke ve diş taşları, çay kahve kola gibi renkli içeceklerin neden olduğu lekeler hekim tarafından yapılan diş taşları temizliği ve polisajla yani parlatmayla tekrar beyazlaştırılabilir. Aslında buna beyazlaştırmak demek yerine kişinin kendi doğal diş rengine kavuşması sağlanabilir desek daha doğru olur. Çünkü beyazlaştırmak kelimesi (bleaching) aslında farklı bir işlemdir.

Sigaranın sebep olduğu sararma, sigara kesildiğinde kaybolmaya başlar mı? Hayır. Kişi sigarayı bıraktıktan sonra diş hekimine giderek diş taşlarını ve sigara lekelerini temizletmez ise bu lekeler olduğu gibi kalır, kendiliğinden yok olmaz.
Diş taşlarının temizlenmediği durumlarda ne gibi olumsuzluklar meydana gelebilir?
Diş taşlarının çoğalan bakteri plakları olduğunu söylemiştim. Bu durumda gittikçe artan bakteri plaklarından ötürü dişetleri rahatsız olur… Başlangıçta hafif kızarık ve kolay kanayan dişetleri (gingivitis) kötü hijyenin devam etmesiyle daha kanamalı ve ağrılı hale dönüşür (ANUG). Bu tablodan sonra artık hem kemik kaybı hem de dişeti kaybı söz konusudur. Bir diğer olumsuzluk dişlerde çürük meydana gelmesidir. Ve nihayet hiç kimsenin hoşnut olmadığı bir başka durum daha olur ki bu da kötü ağız kokusudur. Bazen hastalar kanayan dişetlerinden ötürü ya da dişlerindeki çürüklerinden dolayı değil salt ağız kokusundan şikayetçi oldukları için bizlere başvururlar.


Lekelerin giderilmesi için kişi evinde ya da kendi ortamında ne yapmalıdır?
Az önce ifade ettiğim gibi kişinin kötü beslenme ve temizlik alışkanlığından kaynaklanan lekeler sadece hekim tarafından temizlenebilir. Bunu hastanın ya da diğer bir deyişle kişinin kendi kendine lekeleri yok etmesi mümkün değildir. Ancak diş kökenli renkleşmelerde Lekelerin giderilmesi için öncelikle kişi diş hekimine bu konuyla ilgili görüş almalıdır.
Ev tipi beyazlatmada hasta önce diş hekimine gitmeli hekimin kendisinden alınan ölçüyle hazırlanan şeffaf plak içine koyacağı beyazlatma ajanını her gece yatmadan önce dişlere takarak uygular. Tedavi süresini yine hekimine danışarak ayarlamalıdır.


Diş hekimine gidildiğinde orada leke gidermek için nasıl tedaviler uygulanır?

Office Bleaching:
Bu beyazlatma yöntemi; diş hekimi tarafından klinikte ve genellikle 40-50 dk. kadar süren tek seanslık bir işlemle uygulanır.
Dişe sürülen beyazlatıcı maddenin üzerine beyazlatmayı hızlandıran bir ışın uygulanır. Kullanılan beyazlatma jelleri genellikle karbonitperoksit ihtiva eder. Bu konuyla ilgili her geçen gün gelişen ve değişen teknikler olsa da en yaygın olarak iki sistem mevcuttur.
Brite Smile:
Zoom Sistemleri diye adlandırılan bu sistemlerden Brite Smile sisteminde LED plazma ışığı teknolojisi kullanılmaktadır. Zoom yönteminde de farklı dalga boyunda bir ışın yayan cihaz kullanılmaktadır. Her ikisinde de düşük yoğunlukta jel uygulandığı için işlem sonrasında hassasiyet minimum olmaktadır. Kullanılan cihazlar beyazlatma jelinin özelliklerini aktive ederek hızlı bir sonuç alınmasını sağlamaktadır.

07/04/2013 16:06
Bu habere tepkiniz:
Habersiz kalmamak için Telegram kanalımıza katılın
ad
ad
TAGS: ayşe günbay, poli dergisi, diş lekeler, haber
MANŞETLER

HK SAĞLIK

© 2024 Haber Kıbrıs Medya Danışmanlık ve Matbaacılık Ltd.