Diyet yaparken sıkça karşılaşan sorulara Yakın Doğu Hastanesi Diyetisyeni Gültaç Dayı cevap verdi.

- Aç Kalıyorum Peki Neden Zayıflayamıyorum?



Aç kalınarak yapılan diyetler tam bir zaman kaybıdır. Bu diyetler hem kişinin psikolojisini bozmakta hem de uzun süre boş yere aç kalmasına sebep olmaktadır. Zaman zaman kilo aldırdığı dahi görülmektedir. Her bireyin kendine özgü bir metabolizma hızı vardır. Bu kişinin yaşına, boyuna, kilosuna ve cinsiyetine göre değişmektedir. Metabolizma hızı belirlenip bu hıza göre diyet planı yapılmalıdır. Yani hazırlanan diyetin kalorisi kişiye özgü olmalı ve asla düşük olmamalıdır. Eğer aç kalınarak çok az kalorili diyetler yapılırsa vücut iyice zorlanmış olacaktır ve metabolizma hızı iyice düşecektir. Bu durumda kişi ne yerse yesin vücut depolama durumuna geçecek ve vücut yağ depolarını artırmaya eğilimli olacaktır. Bu anlattığım döngü sebebiyle kilo verme söz konusu olmaz aksine kilo alınabilir. Bu durumda aç kalmamalıyız ve başkalarına ait olan diyetleri yapmamalıyız.







- Çok Su İçmek Zayıflatır mı?



Su içmeyi unutan bir toplumuz, su yerine daha çok çay ve kahveyi tercih etmek asla suyun yerini tutamaz. Su içmek ise sizi asla zayıflatmaz. Sadece aldığınız kalorinin harcanmasına, metabolizmanın hızlanmasına, sindirim sisteminin hızlanmasına ve ödemin atılmasına yardımcı olur. Beynimiz açlık hissi ile susuzluğu birbirine karıştırır, kendinizi aç hissettiğinizde hemen 1 bardak su için böylelikle daha fazla kalori alınımını önleyeceksiniz. Her yemekten öncesi 1 su bardağı ılık su içmeniz tokluk sağlayacak ve daha fazla kalori alımınızda önlenecektir.

- Light Ürünler Serbestçe Tüketilebilir mi?



Bir ürünün üzerinde light yazılmış olması o besinin gün içerisinde serbestçe tüketilebileceği, enerjisinin olmadığı anlamına gelmemektedir. Sonuçta lezzet veren birtakım öğeler (yağ, şeker, un, tuz...) mevcuttur. Unutmayınız ki bunlardan herhangi birinde yapılan bir azaltma diğerindeki artış ile kapatılmakta ve lezzet bu şekilde korunmaktadır.

- Kepekli Ürünlerin Enerjisi Daha mı Düşük?



Hiçbir ürünün kepekli alternatifi, normal çeşidinden daha düşük enerji içermemektedir. Hatta bazı kepekli ürünlerin enerjisi normallerine göre daha bile fazladır. Bir ürünün kepekli olması onun lif yani posa içerdiğinin bir kanıtıdır. Şeker, kolesterol ve tansiyon seviyelerini dengelediği, doygunluk ve tokluk hissi verdiği, dışkılama sayısını ve miktarını artırdığı için kepekli ürünler daha sağlıklıdır. Ama daha düşük enerjili değildir.

- Sadece Salata Yiyorum, Ama Kilo Veremiyorum. Neden?



Sadece sebzelerle beslenmek, yeterince protein almamak vücuttaki kasların kısmen kaybına yol açar. Bu da metabolizma hızının düşmesine yani daha az enerji harcanmasına yol açar. Sonuçta aç kalınmasına rağmen kilo verilemez. Önerilen, farklı besin gruplarından çeşitlilik sağlayarak enerji açısından aşırıya kaçmadan beslenmek ve spor ile diyeti desteklemektir.

- Stresli Olduğum Zaman Sürekli Yemek Yeme İsteği Oluşuyor Bu Durumda Ne Yapmalıyım?



Öncelikle bu tip durumlarda, stresli ortamı olabildiğince çabuk terk etmemiz gerekmektedir . Serotonin hormonunun salgılanması ve stresten uzaklaşmak için, bedenimizi sağlıklı besinlerle tanıştırmak da iyi bir yoldur. Yüksek karbonhidratlı ve yağlı gıdalar yerine omega-3 yönünden zengin fındık, ceviz, badem gibi besinler tüketmeli; şeker ihtiyacımızı da kuru erik, kuru kayısı, kuru incir gibi meyve kurularıyla gidermeliyiz. Bu şekilde hem duygusal dalgalanmalarımızı, hem de açlık hissimizi çok daha kolay bastırabilir ve mutluluk hormonunun sağlıklı besinlerden sağlanmasına olanak verebiliriz.

- Egzersizin Türü Zayıflama da Önemlimidir?



Egzersizin türü, zayıflama programı için önem taşır. Vücut egzersiz yapmaya başladıktan yaklaşık 20 dakika sonra yağ yakma formuna ulaşır. Vücudun yağ yakması, egzersizin yoğunluğu ile de alakalıdır. Çok yavaş ve kalp atım hızını arttırmayan egzersizler yerine 45 dakika yoğun tempoda yapılan egzersizler yağ yakma konusunda daha etkindirler. Ayrıca kilo verme ve koruma döneminde en rahat ve pratik egzersiz kendi temponuzda yaptığınız yürüyüşlerdir.

- Zayıflama Diyeti Yaparken Tamamen Yağsız Yemek mi Gerekiyor?



Hayır. Yağda eriyen vitaminlerin erimesi için yağ gereklidir. Günlük olarak alınması gereken yağ miktarı 2–3 yemek kaşığı kadardır. Bunu da et, tavuk, balık girmeyen yemeklere ve salatayla tüketmek yağ tüketiminizi azaltacaktır.

- Kahvaltı Yapmasam Olmaz mı?



Tabiki olmaz. Günün en önemli öğünü kahvaltıdır. Çünkü metabolizmanızın çalışması için ve yediklerinizin yakılması için kahvaltı yapmak şarttır. Yapılan çalışmalara baktığımızda şişman bireylerin neredeyse %80’inin kahvaltı yapmadığını gösteriyor.

- Diyet Yaparken Yiyebileceğim Tatlı Var mı?



Elbette ki var ancak tatlı yiyerek fazla kalori alıp diğer alınması gereken yiyecekleri kaldırmak zorunda kalırız ve tek tip beslenmiş oluruz. Oysaki düzenli öğün yaparsak ara öğünlerde de meyveyi tercih edersek tatlı ihtiyacımızı karşılarız. Arada sırada tatlı olarak sütlü tatlıları, dondurmayı ve Aşureyi kullanabilirsiniz. Yine de ben çikolatasız yapamam diyorsanız. Yapılan çalışmalar 20 gr çikolatayla 80 gram çikolata arasında fark olmadığını gösteriyor. Çikolatanın salgıladığı serotonin hormonu ki bu hormonun mutluluk verdiği söyleniyor kişiye. Öyleyse günde 20 gram çikolata yiyerek mutlu olabilirsiniz.



- Beyaz Ekmek ile Esmer Ekmek Arasında Kalori Farkı Var mıdır?



Beyaz ekmek ile esmer ekmek arasında çok fazla bir kalori farkı yoktur. Ancak esmer ekmeğin posa içeriği daha fazla ve glisemik indeksi de daha düşüktür. Bu nedenle hem posa içeriği, hem de glisemik indeksinin düşük olması kişinin daha geç acıkmasını sağlayarak besin alımını azaltmaya yardımcı olmaktadır.







- Kepekli Ekmek Kansızlık Yapar mı?



Kepekli ekmeğin bazı üreticiler tarafından yanlış üretilmesi kansızlığı sebep olabilmektedir. Bunun nedeni sonradan eklenen kepek miktarının çok fazla olması ve demir emilimini engellemesidir.

- Zayıflama Çayları ve Bazı Bitkisel Çaylar Zayıflatır mı?



Bu çayların vücuttaki suyun atılmasını hızlandırıcı etkileri mevcuttur. Dolayısıyla kullanımları ile birlikte vücuttan fazla miktarda su idrarla dışarı atılacak ve bu durum zayıflama şeklinde algılanacaktır. Ancak şişmanlık; vücutta bulunan yağ miktarındaki artışı tanımlamaktadır. Halbuki bu tür çaylar vücuttaki suyu kaybettirmektedir. Su içildiğinde tekrar eski kiloya geri ulaşılmaktadır. –

- Sauna Zayıflatır mı?



Terleme ile birlikte sadece su kaybedilir. Su içildiğinde kaybedilen su tekrar geri alınır. Ağırlıkta bir değişiklik olmaz. Zaten şişmanlık, vücut yağ miktarının artışı olarak tanımlanmaktadır. Ağırlıktaki her azalma zayıflama olarak algılanmamalıdır. Önemli olan vücut yağ miktarının azalmasıdır, su veya kas miktarının değil.

- Yapay Tatlandırıcılar Kanser Yapar mı?



Günümüzde en fazla kullanılan yapay tatlandırıcılardan biri olan aspartam üzerinde 200’ü aşkın bilimsel çalışma yapılmış, yüksek dozlarda kullanımında dahi zararlı bir etkiye sahip olmadığı görülmüştür. Aspartam kullanımı Dünya Sağlık Örgütü tarafından onaylanmıştır. Sakarin içeren yapay tatlandırıcıların sıçanlarda mesane kanserine yol açtığı saptanmıştır. Dünya Sağlık Örgütü’nün onay verdiği bu yapay tatlandırıcıları önermekte ve kullanımlarında bir sakınca görmemekteyiz. Formda kalmak, şekerin zararlı etkilerine maruz kalmamak ve ağız tadından vazgeçmemek için yapay tatlandırıcılar güvenle kullanılabilir.

- Kilo Verirken Ekmeği Kızartmanın Faydası Var mıdır?



Taze ekmek, bayat ekmek veya kızartılmış ekmek arasında kalori farkı yoktur. Ekmeği kızarttığınız zaman, ekmeğin suyunu almış olursunuz. Bildiğiniz gibi suda kalori olmadığından ekmeğin kalorisi aynıdır. Ekmeği kızartırarak yedikten sonra kişinin vücutta yağ yakımına bir etkisi olmaz.

- Aç Karnına Limon Suyu, Sirke ve Greyfurt Suyu İçerek zayıflanır mı?



Bu tür içeceklerin “ yağ eritici” ya da “zayıflatıcı” etkisi yoktur. Eğer sindirim sistemi rahatsızlığı varsa, özellikle sirkenin, zararlı etkileri de olabilir. Greyfurt ve limon c vitamini içerdikleri için tüm diyetlerde tüketilmesi istenen besinlerdir. Kişiler bu tür önerileri uygulamaya başladığında günlük aldıkları enerjiyi çok kısıtladıkları için kilo verirler ve zannederler ki sirke, ya da limon suyu sayesinde zayıfladılar. oysa ki bu düşünce yanlıştır.

- Sık Kilo Alıp Vermek Zararlı mıdır?



Ne kadar sık ve sıkı diyet yapılırsa, vücut kendini korumaya alır, metabolizmayı yavaşlatır. Hatta yağ yakmayı azaltır. Diyet bittiğinde ise kişi az yemek yese bile vücut koruma mekanizmasını devam ettirir, yağ depolanır ve kilo tekrar alınır. Tekrar alınan ağırlığın yağ yüzdesi daha fazladır. Kişinin psikolojisi bozulur hatta depresyona bile neden olur. Artık kilo veremeyeceğini düşünürek bulunduğu durumu kabül eder.Gittikçe daha fazla kilo almaya başlar.



-



- Çeşitli Egzersiz ve Diyetlerle Bölgesel Zayıflama Mümkünmü?



Spor merkezlerini dolduran veya her gün evinde sadece karın, bel için egzersiz hareketleri yapan bayanların doğru bildiği bir yanlış da; çeşitli egzersiz ve diyetlerle bölgesel zayıflamanın mümkün olduğudur. Çünkü bütün insanların birer genetik şifresi ve vücutlarının belli bölgelerinde var olan yağ hücreleri vardır. Fazla olan bu besinler herkeste farklı bölgelerde bulunan hücrelerde toplanır. Kişi kilo verdiğinde genetik şifresi doğrultusunda daha çok bu bölgelerde zayıflama gerçekleşir. Ancak vücut tipinde hiç bir değişiklik olmaz.