Siyasi partilerin doktor milletvekili adayları, parlamentoya girmeleri haklinde sağlık sisteminde uygulayacakları politikalarını anlattı. Hekim milletvekili adaylarının ortak gailesi,  kaliteli hizmet sürdürülebilir ve kolay ulaşılabilir bir sistem

HER PARTİDE: Her seçimde olduğu gibi, 7 Ocak’ta da doktor adaylar öne çıkıyor. İktidar partisi UBP başta olmak üzere, her partide doktor aday var. UBP’de 6, CTP’de 5, DP’de 2, HP’de 2, YDP’de 1, TDP’de 3, TKP’de 1 doktor seçimler için aday

HEPSİ DE SİSTEMDEN ŞİKAYETÇİ: Havadis, doktor adayların nabzını tuttu. Adayların tamamı da mevcut sistemde, vatandaşa sağlıklı hizmet vermenin mümkün olmadığı görüşünde birleşiyor. Tamamı, sağlık sisteminde köklü değişiklikler öngörüyor

İŞTE DOKTOR ADAYLAR:

UBP: Faiz Sucuoğlu, Hakan Dinçyürek, Ünal Üstel, Özdemir Berova, Ali Pilli, Ahmet Kaşif,

CTP: Sıla Usar, Cemal Mert, Salih İzbul, Filiz Besim, Hüseyin Erçal,

TDP: Halil Hızal, Özlem Gürkut, Suphi Hüdaoğlu

DP: Mert Taşkın, Koral Çağman

TKP: Emir Gül

HP: Hasan Topal, Teksen Köroğlu

YDP: Hüseyin İlker İpekdal

Duygu ALAN

Erken genel seçime yönelik hazırlıklarını hızlandıran siyasi partiler, sağlık, ekonomi, ulaşım, eğitim, turizm gibi alanlarda yol haritasını netleştirmeye başladı.

7 Ocak’ta yapılacak erken genel seçimde iktidar yarışına girecek olan siyasi partilerin hekim milletvekili adayları, sağlık sistemindeki vizyon ve politikalarını Havadis’e anlattı.

Toplumcu Demokrasi Partisi (TDP) Lefkoşa milletvekili adayı Hıvsiye Özlem Gürkut, sağlıkta öncelikli yapılması gerekenin Genel Sağlık Sigortası’nın hayata geçirilmesi olduğunu söyledi.

Dr. Gürkut, yurttaşların yanı sıra çeşitli sebeplerle ülkede bulunan (öğrenci, işçi, turist) kişilerin de ülkeye girişlerinde gelir düzeyine göre belirlenmiş bir sağlık primi ödemeleri koşulu ile Genel Sağlık Sigortası kapsamına alınması gerektiğini kaydetti.

Halkın Partisi (HP) Gazimağusa Milletvekili adayı Dr. Hasan Topal, sağlık sektörünün sadece Sağlık Bakanlığı’nın üstesinden gelebileceği bir sektör olmadığını savunarak sağlığın hükümetlerin programlarında olması gerektiğini ifade etti. Dr. Topal, ayrıca sağlıkta koruyucu hekimliğin önemine değindi.

Ulusal Birlik Partisi (UBP) Girne Milletvekili adayı Dr. Özdemir Berova, sağlıkta atılması gereken önemli adımların birçoğunun mevcut Sağlık Bakanlığı tarafından zaten atıldığını savunarak bundan sonra yapılması gereken işin bu atılan adımların daha ileriye götürülmesi olduğunu kaydetti.

Demokrat Parti (DP) Lefkoşa Milletvekili adayı Dr. Mert Taşkın, ilk aşamada ve ivedilikle sağlık sisteminin yeniden yapılandırılması gerektiğini bunun için de genel ve zorunlu sağlık sigortası yasalarının çıkarılması gerektiğini belirtti.

Yeniden Doğuş Partisi (YDP) Milletvekili adayı Yrd. Doç. Dr. Hüseyin İlker İpekdal, Genel Sağlık Sigortası’nın olmazsa olmaz hedefleri olduğunu söyledi.

Toplumcu Kurtuluş Partisi Yeni Güçler – Değişim ve Kurtuluş İttifakı Gazimağusa Milletvekili adayı Dr. Emir Gül, parlamentoya girmeleri halinde sağlıkta ilk adımı herkese mecburi sağlık sigortası yaparak atacaklarını kaydetti.

Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) Güzelyurt milletvekili adayı Dt.  Filiz Besim, sosyal bir devlet olmanın gerekliliklerinden birinin de her bireye kaliteli ve kolay ulaşılabilir sağlık imkanı vermek olduğunu kaydetti.

Dt. Besim, sağlıktaki en büyük sorunların ise sağlık yasalarındaki kaos, Sağlık Bakanlığı’nın organizasyon ve denetim zafiyetleri, otomasyonu (kayıt altına alma) sağlayamama, koruyucu sağlık hizmetlerinin ve halk sağlığı hizmetlerinin etkin olmaması, alt yapı ve personel eksiklikleri olduğunu kaydetti

Besim: Sağlık hizmetleri kaliteli ve kolay ulaşılabilir olmalıdır

Cumhuriyetçi Türk Partisi Güzelyurt milletvekili adayı Dt.  Filiz Besim, sosyal bir devlet olmanın gerekliliklerinden birinin de her bireye kaliteli ve kolay ulaşılabilir sağlık imkanı vermek olduğunu kaydetti.

Dt. Besim, “Ancak ülkede genel anlamda kamu ve özel sektörde yaşanan organizasyon ve planlama bozuklukları ve denetim zafiyetleri yaşamın her alanını olduğu gibi sağlık hizmetlerini de çok derinden vurmuştur” dedi.

Dt. Besim şunları söyledi: “Sağlık yasalarındaki kaos, Sağlık Bakanlığı’nın organizasyon ve denetim zafiyetleri, otomasyonu (kayıt altına alma) sağlayamama, alt yapı ve personel eksiklikleri, koruyucu sağlık hizmetlerinin ve halk sağlığı hizmetlerinin etkin olmaması sağlığın şu andaki en büyük sorunları. Elbette ki bunların büyük oranda etkeni sağlığın finansmanının çözülememesi, genel bütçeden sağlığa ayrılan payın yetersiz olması ve genel sağlık sigortasının yasallaştırılamaması.”

Dt. Filiz Besim, öncelikle sağlıktaki yasaların (Sağlık Çalışanları Yasası, Genel Sağlık Sigortası, Döner Sermaye, Özel Hastaneler ve Hasta Hakları) bir an önce ivedi bir şekilde gerekirse mecliste kurulacak bir ad-hoc komite ile eş zamanlı bir şekilde anayasaya uygunlukları da kontrol edilerek hazırlanması gerektiğini belirtti.

Dt. Besim, “bu süreç içinde olan yasalar uygulanmalı, kamu ve özel sağlık hizmetleri sıkı bir şekilde denetlenmelidir. Sağlık bakanlığı organizasyon ve denetim görevini layıkıyla yapabilmesi için yeniden organize edilmelidir” diye konuştu.

Dt. Besim, “Sağlık bir hükümet politikası olmalı ama bunun da ötesinde ulusal bir politikayla yönetilmeli ve yapılan yasalar gelen giden hükümetlerce devam ettirilmelidir. Sağlık politikaları her gelen giden siyasi parti ile değişmemeli, özellikle de yetişmiş insan kaynakları harcanmamalıdır” dedi.

Dt. Filiz Besim, şu anda periferdeki temel sağlık hizmetlerinin çok yetersiz olduğunu 1.ve 2. basamak sağlık hizmetlerinin geliştirilmesinin ve özellikle bu merkezlerde koruyucu sağlık hizmetleri ve halk sağlığı programlarının uygulanmasının kısa ve uzun vadede toplum sağlığı anlamında büyük ilerleme kaydedilmesini sağlayacağını belirtti.

Hastanelerin alt yapı ve personel eksikliklerinin giderilmesinin de çok önemli olduğunu söyleyen Dt. Besim, bunun da ancak genel bütçeden sağlığa ayrılacak paranın artırılması ile mümkün olabileceğini kaydetti.

Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi’nin ihtiyaca cevap vermekten çok uzak olduğunu söyleyen Dt. Besim, yeni bir devlet hastanesi yapılmasının olmazsa olmazları olduğunu kaydetti.

Genel Sağlık Sigortasının güçlü bir fon ve denetleyici mekanizmasıyla bir an önce Çalışma Balkanlığı bünyesinde organize edilmesi çok ama çok önemlidir” diyen Dt. Besim, “Genel Sağlık Sigortası hastanın hekim seçme özgürlüğünü sağlayacak ve sağlık için toplanan vergilerin yeniden sağlığa dönmesini sağlayacaktır” dedi.

Dt. Filiz Besim, yine sağlıkta çözülmesi gereken acil konulardan birinin de sağlıkta eğitim planlaması ve meslek içi eğitimlerin düzenli yapılması olduğunu ifade etti.

Gürkut: Bir an önce Genel Sağlık Sigortası’na geçilmeli

Toplumcu Demokrasi Partisi Lefkoşa milletvekili adayı Hıvsiye Özlem Gürkut, genel anlamda sağlık sisteminin ulaşılabilir olması gerektiğini kaydederek bu amaçla bir an önce Genel Sağlık Sigortası’na geçilmesi gerektiğini belirtti.

Dr. Gürkut, yurttaşların yanı sıra çeşitli sebeplerle ülkede bulunan (öğrenci, işçi, turist) kişilerin de ülkeye girişlerinde gelir düzeyine göre belirlenmiş bir sağlık primi ödemeleri koşulu ile Genel Sağlık Sigortası kapsamına alınması gerektiğini kaydetti.

Dr. Hıvsiye Özlem Gürkut, “Genel Sağlık Sigortası kapsamında olan herkesin ister kamu ister özelden hizmet alabilmeli ancak bu özel sağlık hizmeti sağlayıcılarının bir anlaşma ile bu sisteme dahil edilmesi ve bu anlaşma kapsamından yapacağı işler ile ilgili vereceği sağlık hizmetinin bedelini belirlenen miktarını fonun karşılaması gerekmektedir. Devletin ise temel sağlık hizmetlerinin tümünü ücretsiz olarak vermeye devam etmesi, bu sigorta sisteminin istismar edilmemesi ve yanlış uygulamaların önlenmesi için de ciddi bir denetim sağlanması lazım” dedi.

Ayrıca bir sağlık veri tabanı oluşturulması gerektiğini kaydeden Dr. Gürkut, bunun için de bütün sağlık hizmeti vericilerin, laboratuarlar ve eczanelerin de bu veri tabanına kayıtlı olması, oluşturulacak bir otomasyon ile bütün verilerin bu sisteme aktarılması gerektiğini ifade etti.

Dr. Gürkut, şöyle dedi: “Devletin sağlık hizmetini vatandaşlarına ulaştırması birincil görevidir. Küçük yaşam alanlarımızda aile sağlığı merkezleri kurulmasını planlıyoruz. Bu merkezlerde sağlıklı çocuk takipleri yapılabilecek, tansiyon, kalp, şeker hastalığında hastaların ilaçları yazılabilecek, mevsimsel sağlık sorunlarının tedavisi oradan yapılabilecek. Otomasyon ile eczaneler de bu sisteme dahil olacağından eğer hasta raporluysa direk gidip eczaneden ilacını alabilecek. İlçelerde tam donanımlı devlet hastaneleri olacak bu hastanelerde de hasta yatırılarak tedavi edilecek. Daha büyük merkezlerde sayısı bir ya da iki olmak kaydıyla araştırma hastaneleri kurulması da hedeflerimiz arasındadır. Hedeflerimiz arasında ayrıca ruh sağlığı hizmetleri, özel ihtiyaçlı bireyler ve yaşlılar için de merkezler oluşturmak,  erken tanı ve tarama programlarını yaygınlaştırıp toplum bazlı taramaların başlatılması da yer almaktadır. Bütün bunlar için de eksik yasaların tamamlanması gerekir. Gıda güvenliğinde yasalarda ve tüzüklerde eksikliklerin giderilmesi ve etkin denetimin yapılması da gerekmektedir. Toplum sağlığını ve koruyucu hekimlik hizmetlerini geliştirmek üzere çeşitli önlemler alınmalıdır. Sosyal aktivite alanlarının arttırılması, beslenme ve spor alışkanlıklarının düzenlenmesi için yapılması gerekenler vardır. Biz bunları da sağlayacağız.”

Topal: Sağlık hükümetlerin programlarında olmalı

Halkın Partisi Gazimağusa Milletvekili adayı Dr. Hasan Topal, sağlık sektörünün sadece Sağlık Bakanlığı’nın üstesinden gelebileceği bir sektör olmadığını savunarak sağlığın gelişmiş ülkelerde olduğu gibi KKTC’de de hükümetlerin programlarında olması gerektiğini ifade etti.

Sağlıkta koruyucu hekimliğin önemine de işaret eden Dr. Topal, şunları söyledi: “Ben Tıp doktoru olmakla birlikte tarih eğitimi ve Kıbrıs tarihi üzerine doktora çalışması olan bir kimseyim. Kıbrıs’ta İngiliz döneminden bu güne sağlık faaliyetlerini çok iyi araştırdığımı düşünüyorum. Sağlık öncelikle beyaz renktedir. Her renkte beyaz vardır. Yani sağlık bir bütündür ve sadece Sağlık Bakanlığı’nın üstesinden geleceği sektör değildir. Tüm dünyada olduğu gibi sağlık, KKTC’de de hükümetlerin programlarında olmalıdır. Halkın partisi olarak sağlığı düzeltebileceğimize inanıyoruz, yeter ki tek başına hükümet olabilelim. Temel sağlığın geliştirilmesi lazımdır. Temel sağlık ön planda olmalıdır. Hasta memnuniyeti elbette çok önemlidir, bunu yaparken de koruyucu hekimliği muhakkak ön plana çıkarmak gerekir. Yine sürdürülebilir bir sağlık sistemi için hekimlerin ve diğer sağlık çalışanlarının memnuniyeti de oldukça önem arz etmektedir. Sağlık çalışanlarına hak ettiği ekonomik sosyal yaşantıyı sağlamak da devletin görevlerinden biridir. Halkın Partisi’nin bu hususta da programları vardır ve bunu başaracağımıza inanıyorum. Küçük ülkelerde, küçük nüfusu programlamak stratejik planlar yapmak çok da zor değildir ve biz Halkın partisi olarak bu planlamayı yapacağız.”

Berova: Sağlıkta çok yol alındı, daha ileriye taşıyacağız

Ulusal Birlik Partisi Girne Milletvekili adayı Dr. Özdemir Berova, sağlıkta atılması gereken önemli adımların birçoğunun mevcut Sağlık Bakanlığı tarafından zaten atıldığını savunarak bundan sonra yapılması gereken işin bu atılan adımların daha ileriye götürülmesi olduğunu kaydetti. Ulusal Birlik Partisi’nin bu noktada gereken iradeye ve enerjiye sahip olduğunu ifade eden Dr. Berova şunları söyledi: “Sağlık Bakanlığı’nın çalışmaları ile sağlıkta çok önemli bir yol kat edildi. Süreç içerisinde yıllardır hekimlerin üzerinde durduğu hekim-hakim maaşlarının eşitlenmesi konusu vardı, bu hususta sonuca ulaşıldı ve hekim maaşları iyileştirildi, Lefkoşa’da yeni yapılacak hastane için ciddi adımlar atıldığı ve bu hususta önemli bir noktaya ulaşıldı. Sağlık Yasaları yapıldı. Döner Sermaye Yasası, Cumhurbaşkanlığı tarafından Anayasa Mahkemesi’ne gönderildi ancak diğer yasalar Mecliste’dir. Döner Sermaye Yasası olmazsa olmazımızdır bu hususta gerekli çalışmalarımız devam edecektir. İhale Yasası acil ihtiyaçlar noktasında bir engel oluşturuldu. Bu noktada hem sağlıkta hem de eğitimde bir açılım yapılması lazım, İhale Yasası ile ilgili değişiklik yapılmalıdır. Sağlıkta atılan önemli adımlardan biri de E- Sağlık. E-Sağlık’ta da önemli bir yol kat edildi daha da ileri götürülmesi konusunda çalışmalar yapılacak.”

Taşkın: Sağlık sistemini yeniden yapılandıracağız

Demokrat Parti Lefkoşa Milletvekili adayı Dr. Mert Taşkın, ilk aşamada ve ivedilikle sağlık sisteminin yeniden yapılandırılması gerektiğini bunun için de genel ve zorunlu sağlık sigortası yasalarının çıkarılması gerektiğini belirtti.

Dr. Taşkın, parlamentoya girmeleri haklinde sağlık sisteminde uygulayacakları politikalarını anlattı: “KKTC’de yaşayan tüm halk (çalışma izinliler, öğrenciler, turistler dahil) genel ve zorunlu sağlık sigortası kapsamına alınarak, ayrı bir fon oluşturulacaktır. Yatırılan sağlık primleri bu fonda toplanacaktır. Yoksulların sigorta primini devletin karşılaması, bütün halkın kamu ve özel sağlık kuruluşlarında sağlık hizmeti alacağı yeri bizzat kendisinin seçmesi sağlanacaktır. Koruyucu hekimliğin yaygınlaştırılması ve devlet politikası haline getirilmesi sağlanmalıdır. Çevrenin sağlıklı hale getirilmesi ve bulaşıcı hastalıklarla ilgili düzenleme (ör: AIDS, sıtma ile mücadelede doğal yöntemlerin kullanılması) Sularımızı, yiyeceklerimizi, havamızı kirleten kanser yapıcı maddelerin ortadan kaldırılması en kararlı çabalarımızdan olacaktır. Kanserin önlenmesi, erken tanı ve tedavisinin düzgün bir şekilde yapılmasını devletin yapması gerekir. Kanser hastalığı nedenlerinden, obezite ve sigarayla mücadele en üst düzeye çıkarılacaktır. Gıda güvenlik yasası, tüzükleri, bir an önce tamamlanarak aktif denetim ve uygulamaya başlanacaktır. Gıda güvenliği için daha donanımlı bir laboratuar kurulacaktır. Zirai ilaçlar kontrol altına alınacaktır. Kamu sağlık çalışanlarının özlük haklarının yeniden düzenlenecek, uluslararası standartlara uygun hale getirilmesi sağlanacaktır. Kamu sağlık disiplini yasalar ve etik çerçevede sağlanacaktır.”

Gül: Herkese mecburi sağlık sigortası yapılacak

Toplumcu Kurtuluş Partisi Yeni Güçler – Değişim ve Kurtuluş İttifakı Gazimağusa Milletvekili adayı Dr. Emir Gül, KKTC’nin en büyük sorunlarının sağlık ve eğitim sektöründe ve çevre konusunda yaşandığını savundu.

Dr. Gül, parlamentoya girmeleri haklinde sağlık sisteminde uygulayacakları politikalarını anlattı: “Devletin vatandaşın tüm ihtiyaçlarını karşılaması lazım ama vahşi kapitalist bir sistemde yaşıyoruz. O zaman bu kapitalist sistemde farklı yollar arayacağız. Herkese bir mecburi sağlık sigortası yapılması lazımdır. Çalışandan kazanılan ölçüde belli bir kesinti yapılacak. Burada bir havuz oluşacak bu üç beş seneye yapılacak. Ancak şimdiden bun altyapısının yapılması lazım. Herkesin eline de bir kart verilecek. Tüm bilgiler bu kartta yer alacak bunun için de elektronik sisteme geçilmesi lazımdır.  Aile hekimliği gelişecek. Aile hekimi hastayı tedavi edecek eğer hastanın üstesinden gelemeyeceği bir sağlık sorunu varsa sevk kağıdı verecek ve hastayı ilgili doktora yönlendirecek. Bu devlet hastanelerinin yükünü hafifletecek bir sistem olacak. Devlet hastanelerinde beyin cerrahisi, kalp cerrahisi gibi ileri teknoloji gerektiren ameliyatlar, onkoloji hizmeti verilecek. Bunun için de gerekli bütçenin oluşturulması gerekmektedir. Hekime insanca yaşayacak maddi imkan sağlanacak. Hal böyle olunca ikinci yapma arzusu da olmayacak, bu tartışma son bulacak.”

İpekdal: Kıbrıs sağlık ve turizm alanında üç kıtanın kalbi olacak

Yeniden Doğuş Partisi Milletvekili adayı Yrd. Doç. Dr. Hüseyin İlker İpekdal, Genel Sağlık Sigortası’nın olmazsa olmaz hedefleri olduğunu söyleyerek, mutlaka hastaların diledikleri hekimi seçmelerine odaklı ve hekimlerin de kendilerini daha güvenli hissedecekleri, daha verimli olacakları ortamlarda çalışmalarına yönelik bir temel üzerine kurulmuş bir sağlık sistemi oluşturmayı hedeflediklerini belirtti.

Kıbrıs’ın üç kıtanın ortasında yer alan ve bu üç kıtaya hitap eden bir ada olduğunu kaydeden Yrd. Doç. Dr. İpekdal, şuanda üzerinde çalıştıkları plan ve projelerinin adayı sağlık ve turizm alanında üç kıtanın kalbi haline getirmek olduğunu söyledi.

Ülkede her geçen yıl yaşlı nüfusun arttığını söyleyen Yrd. Doç. Dr. İpekdal, “GEREM dediğimiz projemizi hayata geçirerek yaşlılarımıza yakışır hizmet ve ihtiyacı olanlara da rehabilitasyon hizmetlerini sunmak hedefindeyiz. Burada yapılacak finansman da vakıf özel ve kamu şeklinde üçayaktan oturtulacaktır. Projesi hazırdır. Yurt dışı bağlantılarımız da mevcuttur” diye konuştu.

Sağlık turizminin ayağını oluşturmak için de kuvvetli bir aday olduklarını savunan Yrd. Doç. Dr. Hüseyin İlker İpekdal, şunları söyledi: “Savunduğumuz bir konu da sağlığın kırsaldan kalkınması gerektiğidir. Çünkü koruyucu sağlık hizmetinin gerekse temel sağlık hizmetlerinin kırsal bölgelerde verimli bir şekilde hayata geçirilmesi hem toplum sağlımızın sağlanması açısından önemli bir basamak hem de merkezde yer alan ve üçüncü basamak sağlık hizmetini sunan devlet hastanelerinin yükünün azaltılması açısından önemli bir adımdır. Oldukça önemli gördüğümüz bir konu da YÖDAK’ın sağlık sisteminde de etkin, denetleyici, aktif role kavuşmasıdır. Sağlığın bilimsel temellere oturtulması ülkemizdeki sağlık hizmetlerinin gelişimi açısından hayati önem arz etmektedir. Bilimin olmadığı yerde sağlık eksik kalır.”

Yrd. Doç. Dr. İpekdal, ülkede hali hazırda uyulmakta olan bir aşı programı olmadığını da belirterek, Ülkenin ihtiyaçlarına yönelik ulusal aşı takvimi programının bir an önce çıkartılarak aşıların devlet eli ile tüm çocuklara ulaştırıp ücretsiz olarak yapılması gerektiğini söyledi.

Yrd. Doç. Dr. İpekdal, ayrıca Uyuşturucu ile Mücadele Komisyonu’nun faaliyetlerini daha aktif yapabilmesini sağlamak amacı ile de üzerlerine düşen her türlü görevi yapacaklarını kaydetti.

KKTC’de ilaç fiyatlarının Türkiye’deki ilaç fiyatlarına oranla yüzde 30 pahalı olduğunu söyleyen Yrd. Doç. Dr. İpekdal, “Üzerinde yapmakta olduğumuz bir çalışma ile eczacılarımızı da mağdur etmeyecek bir şekilde ilaç fiyatlarında başlangıç olarak yüzde 13’e kadar varan bir indirimi kısa ve orta vadede hedeflemekteyiz, projemiz de hazırlanmaktadır” dedi.