Sürdürülebilir bir ekonomik model için kişinin, şirketin veya devletin gelir pastasını ve çeşitliliğini büyütmesi, giderlerini kesmesinden çok daha zor olduğunda birçoğumuz eminim hemfikiriz.

30 yıla yaklaşan iş hayatı gözlemimden hareketle bir tespit daha yapayım.

Ne kadar geniş kesimi olumsuz yönde etkilerse etkilesin en kolay karar başka alternatif kalmayınca alınan karardır.

Ekonomi yönetiminde başarı ve maharet, ortaya gelir artırıcı alternatifler koyup, tüm paydaşlar arasında ayni anda işbirliğine yönelik motivasyon yaratmaktan geçer. Başarılı olunması için gerekli olan, fark yaratan yaklaşım ve davranış unsurları bunlardır.

Yaptığınız tercih ve yönlendirmelerle de zamanın sizi doğru çıkartacağı savı ile kendi kariyer geleceğiniz adına risk alırsınız.

****

Bizde ekonomi yönetiminde yer alanlar, başka da alternatif kalmadığında, kolay olanı seçip kamu giderlerini kesme yoluna gitmeyi bir marifet olarak görüyorlar.

Bunu da Türkiye istedi diye kendilerince çaktırmadan topluma altyazı geçerek açıklamayı siyaset yapmanın zorluğu olarak gösteriyorlar.

Maliye bakanları eksik ekonomi yönetimi tanımlamasından dolayı kendilerince ‘’zor’’ olan görevin sözcülüğünü yapıp, başarıyı yalnızca bu kritere indirgiyorlar.

****

Mali yönetim açısından bir hükümetin değer yaratacağı ve farklı bir iktidar olduğunu göstereceği konu kamudaki gider kısıtlaması ile sınırlı olmaması lazım.

Zor olan giderlerin kısıtlanmasıyla birlikte vergi oranı artışı hariç geliri artırıcı önerileri ortaya koyup geciktirmeden aksiyon almaktır.

Zor olan Türkiye’deki iktidarı ve onun cesaretlendirmesiyle Türk özel sektörünü işin içine çekerek, Kuzey’deki özel sektöre yeni iş alanları ve işbirliği modelleri yaratmaktır.

Karşılıklı yapılması gereken yasal ve prosedür değişiklik önerilerini ortaya koyarak ticaret hacminin artması için çözüm bulmaktır.

Kıbrıs Türk özel sektörünün yatırımlarını geri döndürecek ekonomik ölçek kazanıp ihracata yönelebilmesi için öncelikli olarak Türkiye pazarını özel muafiyetlerle açacak düzenleme ve iş modelleri kurgulayabilmek ve bunu Türkiye’ye kabul ettirebilmektir zor olan.

****

Zor olan yalnızca Ankara’dan söyleneni dinlemek değil yönlendirerek talepte bulunmaktır.

Bulunduğu coğrafyanın da ötesinde bir merkez olma hedefindeki Türkiye için adanın kuzeyinde ekonomik başarı yaratılmasına ‘’ağalık’’ değil, ‘’ağabeylik’’ yaptırtarak başartmaktır zor olan.

Böyle bir başarı hikâyesinin Türk dış siyasetindeki ağırlığına ve bürünmek istediği konuma ciddi katkı yapacağını anlatabilmektir zor olan.

KKTC’ye yaklaşımının büyük resimdeki bu boyutunu ve bölge ülkelere vereceği mesajı anlatarak Türkiye’yi motive etmektir zor olan.

Zor olan, Türkiye ve KKTC arasındaki ilişkiye, yakın zamana kadar IMF ve Dünya Bankası Türkiye’ye ne söylediyse aynısını biz de Kıbrıslı Türklere söyleyelim edasıyla yaklaşmanın doğru olmadığını anlatabilmektir.

Aradaki ilişkiyi kamuoyları nezdinde yıpratmanın kime ne fayda sağlayacağının iyi hesap edilmesi gerektiğini anlatabilmek ve ikna edip, söylettirmemektir, zor olan.

‘’Devlet adamlığı’’ ve ‘’yöneticilikte’’ zor olan yalnızca bugünü değil yarını ve hatta yarından sonrasını ekonomik ve siyasi açıdan da hesap edebilmek ve ona göre mesaj vermek ve verdirtebilmektir.

****

Türkiye’nin talebi doğrultusunda yalnızca giderlere odaklanarak zor olanı yapmamak, olsa olsa bir sonraki krize kadar durumu idare etmemizi sağlayacaktır.

Yalnızca giderlere odaklanmak, belli bir süre sonra yine günden güne düşen hayat standardımızın düşürülen seviyesinin de yüksek olduğu yüzümüze bir kez daha vurulmasına zemin hazırlayacaktır.

Yalnızca kamu giderlerine odaklanıp işin kolayına kaçarak zaman kazanabilirsiniz. Yürütülen siyaset ucuz kahramanlıktan başka bir şey olmayacaktır.

Muhalefetteki partilerin ve sendikaların, iktidarı ekonomi yönetimindeki başarı kriterini gider kalemlerinin ötesine genişletmesi için zorlamasının zamanı gelip geçmiştir.

Hükümeti sorumluluk almaya yönlendirmek için toplumsal baskıyı ‘’denklemin gelir tarafında ne yapıyorsunuz’’ söylemine çevirmek çok daha yerinde olur.

****

Başarılı oldum diyebilmek için mali yönetimin iki yönünün de olması esastır.

Gelirleri ve gelir çeşitliliğini artmasını başaramayan ekonomi yönetimi, giderleri kontrol altına alsa da kurumun geleceği için herhangi bir ümit vaat etmediği için görevinden ayrılır ya da alınır.

Birçok özel sektör ve devlet mali yönetimde genel kabul görmüş başarı kriteri budur.

Ekonomi yönetiminde günü geçirmek kolaydır. Zor olan gelir çeşitliliğini artıracak ve paydaşlar arasında benzeri motivasyon yaratıp paylaşımı yönetebilmektir.

Devlet yönetiminde iyilik yapmak kolaydır. Zor olan adaletli yönetimdir.

İyilik yapmakla adaletli yönetim arasındaki farkı anlayabilen seçmen sayısı artmadığı sürece de adaletli yönetime ulaşabilmek hayaldir