Kalp sağlığı yeniden gündemde. Hangi besinlerin kalbe iyi geldiği, hangilerinin yasaklılar listesinde olduğu zaten uzun zamandır tartışma konusu.

Bunlara bu hafta spor yapmalı mıyız, yapacaksak ne zaman yapmalıyız meselesi eklendi. 30 yıldır ABD’deki Cleveland Clinic hastanesinde çalışan kardiyolog Prof. Dr. Murat Tuzcu’yla kalp sağlığındaki gelişmeleri masaya yatırdık, sohbete spor ve ani ölüm arasındaki ilişkiden girdik, cinsellikten çıktık.

Spor, sağlık için yapılan bir aktiviteyken yolu ölümle nasıl kesişiyor?

- Spor yapan insanın daha sağlıklı olduğu, daha uzun yaşadığı bilimsel bir gerçek. Spor yaparken ölüm riskinin arttığı da bir gerçek.

Yüksek bir risk mi bu?

- Aksine çok düşük. Düzenli olarak koşan sekiz bin orta yaşlı kişinin izlendiği bir araştırmada bir yıl içinde sadece bir kişinin ani olarak öldüğü saptandı. Buna karşılık, hareketsiz yaşam sürenlerde yapılan araştırmalar ani ölüm riskinin yedi kat daha fazla olduğunu gösteriyor.

Sabah saatlerinde tansiyon yüksektir

Herkes spor yapabilir mi?

- Kesinlikle. Kalp nakli bekleyen hastaların, durumlarına uygun spor faaliyetlerine katılmalarını istiyoruz. Buradaki kilit ifade şu: ‘Durumlarına uygun düzenli spor’. Yoksa hangi yaşta olursa olsun, ayakkabısını kapan halı sahada futbol oynayabilir demiyorum.

‘İdeal’ bir spor çeşidi var mı?

- İdeal spor, kişinin düzenli olarak keyifle yaptığı spordur.Mustafa Koç’u spor yaparken kaybettik. Bu vefatın akabinde spor yapmayı bırakanlar oldu.

- Merhum Mustafa Koç’un vefatıyla ilgili ayrıntılara sahip değilim. Ama bilimsel veriler, düzenli sporun hangi yaşta olursa olsun ömrü uzattığını, beden ve ruh sağlığını iyileştirdiğini, kalp-damar hastalıkları, diyabet ve alzheimer gibi kronik hastalıklardan korunmak için en etkin yöntem olduğunu gösteriyor. Kalp hastalığı, yüksek tansiyon, diyabet gibi sorunları olanlar spordan en büyük yararı gören grubu oluşturuyor. Yeter ki doktor kontrolünden geçsinler.

Spor için en uygun zaman dilimi hangisi?

Bu soruyla sanırım sabah spor yapmak tehlikeli mi diye soruyorsunuz?

Evet.

- Sabah saatleri tansiyonun daha yüksek olduğu, kalp krizlerinin daha sık görüldüğü saatler. İster koşuyor, ister oturuyor olun sabahları ani ölüm riskinde küçük de olsa bir artış olur. Pazartesi de diğer günlere göre daha riskli. Ama bu riskler spor yapmamanın yanında solda sıfır kalır.

Sizce yürümek bir spor mu?

- Hem de fevkalade bir spor! Haftanın beş günü 30 dakika tempolu yürümenin kalbi kuvvetlendirdiğini, daha yavaş ama verimli çalışmasını sağladığını, tansiyonu normal düzeye çektiğini, kilo vermeyi kolaylaştırdığını, şeker hastalığını önlediğini, iyi kolesterolü yükselttiğini, damarlarda tehlikeli pıhtı oluşumunu engellediğini, stresi azalttığını biliyoruz. Unutulmaması gereken; bu yürüyüşlerin günlük faaliyetlere ek olarak yapılması gerektiği.

Nasıl yani?

- Yani “Zaten işte yürüyorum” ya da “Ev işi yapmaktan oturmaya zaman kalmıyor” demeyin.

Spor sırasında kendimizi kötü hissettik, çarpıntımız var.

- Hemen sporu kesip dinlenin. Birkaç dakika içinde daha iyi hissetmezseniz derhal bir hastaneye gidin.

Ömrü uzatan tek beslenme tarzı var

Sizin beslenme programınızda neler var?

- Şimdiye kadar sağlığı koruduğu ve ömrü uzattığı gösterilen tek beslenme tarzı; Akdeniz mutfağı. Ben de meyve, sebze, baklagiller, kepekli tahıllar ve kuruyemişlerden zengin, zeytinyağının temel yağ olarak kullanıldığı, balığın tercih edildiği, süt ürünlerinin nispeten az tüketildiği, yemeğe bir kadeh şarabın eşlik ettiği bu beslenme programını uyguluyorum.

İç karartıcı gündem kalbi olumsuz etkiliyor

Ülke gündemi karanlık. Bu kalp sağlığımızı nasıl etkiliyor?

- Savaş, çatışma ve şiddet ortamı büyük stres kaynağı. Şiddete maruz kalanlarda ve tanıklık edenlerde kalp krizi riskinin yükseldiğini gösteren araştırmalar var.

Şiddete uzaktan tanık olanlar?

- Endişenin kalp sağlığını olumsuz etkilediğini biliyoruz. Haberlerdeki içini karartıcı görüntülerin kalp - damar sistemimize olumsuz etki yaptığından şüphem yok.

Cinsellik, hayatın tamamlayıcısıdır

Aşk ve cinsellik kalbi nasıl etkiliyor?

- Aşk kalbin dostudur. Kalp krizi geçirenlerin mutlu bir evliliği varsa iyileşmeleri daha hızlı olur. Sağlıklı cinsellik de hayatı tamamlayan bir unsurdur, kalbe iyi gelir. Cinsel ilişki sırasında ölüm ve inme çok ender görülür. Japonya’da yapılan bir araştırma, bu tip olayların çoğunlukla eşlerinden başka bir kadınla ilişki kuran erkeklerde görüldüğünü ortaya koydu.