Ünlü bir televizyon sunucusunun öz yeğeniyle görüntülerinin ortaya çıkmasından sonra Türkiye’de ensest ilişkinin doğru düzgün cezalandırılmadığı, bu yöndeki çocuk istismarının üzerine gidilmediği tartışmalarının üzerine hükümet partisi AKP harekete geçti. AKP İstanbul Milletvekili Metin Külünk meclise verdiği yasa teklifiyle "rızayla ensest ilişki"ye girenlere 8 yıl ile 12 yıl arasında hapis cezası verilmesini istedi.

Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) değişiklik yapılmasını isteyen teklif, TCK’nın "reşit olmayanla cinsel ilişki" başlıklı 104'üncü maddesine, "hısım ile cinsel ilişki" başlıklı 104/A maddesinin eklenmesini öngörüyor. Buna göre "cebir, tehdit ve hile olmaksızın, 18 yaşını doldurmuş, üstsoy ve altsoy hısımı, kardeşi, amcası, dayısı, halası, teyzesi veya yeğeni ile cinsel ilişkide bulunan kişi, şikayet aranmaksızın 8 yıldan 12 yıla kadar hapis cezası" ile cezalandırılacak. Teklifin gerekçesinde ensest ilişkinin TCK’da tam anlamıyla yer almadığına dikkat çekilirken, ünlü bir televizyon sunucusunun yeğeniyle yaşadığı ilişkiye ilişkin tartışmalara da gönderme yapılıp, “Bu ve benzeri suçlarla aile kurumumuza zarar veriliyor, toplumsal güven iklimimiz zedeleniyor” deniyor. Teklifte “Çocuklarımızın bu tür haberlerden etkilenmemesi, bu suçu işleyenlere ceza verilerek evlatlarımızın korunması, bu suçu işleyenlerin toplumda potansiyel suçlu gibi dolaşmasının önlenmesi için TCK’ya bir madde eklenmiştir” mesajı veriliyor.

"Popülist ve samimiyetsiz"

Peki hükümetin bu adımı, magazin haberi gibi başlayıp, sadece medya ve siyaset dünyasında değil toplumun tüm kesiminde büyük tartışma yaratan "ensest ilişki" kökenli çocuk istismarı vakalarını önleyebilecek mi?

Kadın dernekleri hükümetin TCK’da yapmak istediği değişiklikle "gerçek sorunun üzerine gidemeyeceğini" düşünüyor. TCK Kadın Platformu ve Eşitlik İzleme Grubu’nun sözcülerinden avukat Hülya Gülbahar, yasa teklifini "popülist ve samimiyetsiz" bulduklarını söylüyor. Gülbahar bu görüşünü DW Türkçe’ye anlatırken “Çocuk gelinleri gelenek adı altında meşru görürken gidip de yetişkinlerarası cinsel ilişkiye müdahale etmek ancak muhafazakar bir hamle olur. Ortada, gerçek sorunu gözardı ederek, genel ahlak altında yetişkinlerin hayatına müdahale etme girişiminden başka bir şey yoktur” diyor.

Gülbahar, asıl yapılması gerekenin "çocukları korumak" olduğunu belirtirken, “Biz bunun için de yapılacakları hükümete söylemiştik. Çocuğun beyanına hukuki değer verin, çocuktur diye geçiştirmeyin ve bu yöndeki şikayetleri zamanaşımına tabi tutmayın. Eğer samimi bir irade olsaydı, çocukları korumak adına bunları yapardı. Ülkede bir tane cinsel şiddet kriz merkezi yok, ensest vakaları soruşturulamıyor. Üstelik çocuk istismarcıları, saldırganları sürekli beraat ettiriliyor” eleştirisini getiriyor.

"Toplumsal dejenerasyon yaşanır"

TOBB Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden ceza hukukçusu Doç. Olgun Değirmenci, "AKP'nin yasa teklifiyle ensest cezalandırılıyor mu” sorusunu yanıtlarken, şu değerlendirmeyi yapıyor:

"104. maddeye bir ek yapılıyor ve 18 yaşını tamamlamış kişilerin ensest ilişkisi durumunda tarafları cezalandırıyor. Rızayla yapılan cinsel ilişkinin genel ahlak adına suç olduğu söyleniyor. Kanun, 18 yaş üstü ilişkilere müdahale edebilir deniyor. Peki siz burada kimi koruyorsunuz? Toplumun ahlakı böyle mi korunacak? Çocuklar ne olacak? Üzerinde düşünülmüş bir yasa teklifi değil. Bu kanunu yürürlüğe koyduğunuzda ihbarlar havada uçar, toplumsal dejenerasyon yaşanır. Dolayısıyla konunun bütün yönleriyle tartışılması gerekir. Toplumdaki en büyük beklenti 18 yaş altındaki çocukların istismarının önlenmesine dönük adımlar atmak. Bunu hatırlamak gerekiyor” diyor.

"Çocuk çok kolay harcanıyor"

Türkiye’nin ilk ensest raporunu 2007’de açıklayan Nüfus Bilimleri Derneği Başkanı Doç. Alanur Çavlin de "Türkiye’de ne yazık ki yargıda, sağlıkta, güvenlikte, siyasette, eğitim sisteminde aile değerleri, aile kavramı yükseltiliyor ama çocuk çok kolay harcanıyor. Neredeyse hiçkimse mağdur çocukların sesine kulak vermiyor” diyor. Ensestin magazin haberiyle de olsa yeniden gündeme gelmesini, toplumdaki tartışmaları yakından izleyen Çavlin, “Bu tartışmalar hep olsun, hep konuşulsun ama konuşmaların odağında da çocuk olsun. Çocuğu korumak gerektiği fikri kimsenin aklından çıkmasın” diyor.

Çavlin, DW Türkçe'nin "Hükümetin yasa teklifi sorun çözebilir mi” sorusunu yanıtlarken, “Ensest bütün toplumlarda var ama bunun aşılabileceğine ilişkin yollar üzerinde durulmalı. Bu da bilinçlendirmeyle oluyor. Türkiye’de ne yazık ki çocuğu koruyan mekanizmalar sistemin hiçbir yerine doğru düzgün yerleştirilmiş değil. Aile duvarları hep kalın ve ailede ne olursa olsun çocuk kolay harcanıyor. Bir yasa teklifinden öte sistemin mekanizmalarının gözden geçirilmesi gerekiyor” sözleriyle yanıtlıyor.

Çavlin, Hacettepe Nüfus Etütleri Enstitüsü’nün 2014’te yaptığı Aile İçi Şiddet araştırmasına bakılmasını da istiyor ve o araştırmanın ortaya koyduğu bir sonucu da “Görüştüğümüz 15-59 yaş arası kadınlara, 15 yaşından önce cinsel istismara uğrayıp uğramadıklarını sormuştuk. Kadınların yüzde 9’u, 15 yaşından önce cinsel istismara uğradıklarını, bu yüzde 9’un yarısı da aile bireyleri tarafından cinsel istismara uğradıklarını belirtmişti. Tabii, Türkiye'de ensest yüzde 4.5'in üstünde, zira herkes söylemiyor.”

"Dostlar alışverişte görsün"

Mor Çatı Kadın Sığınma Vakfı kurucusu Canan Arın da, AKP'nin yasa teklifi için “Dostlar alışverişte görsün” benzetmesini yapıyor. Arın, DW Türkçe’ye “Bu teklifi desteklememiz söz konusu olamaz” derken, “Herkes otursun, düşünsün. Hükümet neden 18 yaş üstü cinsel ilişkiyle ilgileniyor da, çocukların sıkıntılarını görmezden geliyor? Neden böyle bir teklif hazırlanıyor da, bizim görüşümüz alınmıyor? Çocuğun cinsel istismarının üzerine kafa yorulmuyor da, nereye müdahale ederim arayışında bulunuluyor” çıkışı yapıyor.

Muhalefetten destek yok

AKP'nin yasa teklifine muhalefetten de tam destek yok. CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, “En çok yaygın rızayla olmayan ensestken neden rızayla olanın peşine gidilmiş, bunu herkes düşünecektir” diyor. Ağbaba “Maalesef ensest çok yaygın ve aile içinde kapatılıyor. Siz, aile içinin soruşturulmasına dönük mekanizmaları güçlendirmezseniz, sorunu çözemezsiniz. Şov amaçlı yasa teklifi vermek, çocuklarımıza da doğru düzgün sahip çıkmamaktır” çıkışı yapıyor.

Ensestin aile içindeki durumu ile ilgili olarak meclise sürekli soru önergeleri veren HDP İzmir milletvekili Müslüm Doğan, “Soru önergelerimize yanıtlar verilmedi, yasa teklifinden de haberimiz yok. Konuşmadan, tartışmadan yasa teklifi hazırlamak gösteriden başka bir şey değildir. Hem bu işin yaşı mı olur? Neden 18 yaşa takıldınız? AKP'nin tek hedefi siyasal İslamı kurmaktır, çocukları korumak değil” eleştirisi getiriyor. MHP'li vekiller ise teklifi inceleme aşamasında olduklarını belirtti.