Aybike Yektaoğlu

Doğada yaşayan canlıların ortamı da değişse, kendisi de yer değiştirse o canlı zaman içinde bulunduğu çevreye ayak uydurur.

Bir nevi mutasyon geçirir. Genel olarak mutasyon kelimesi negatif anlam taşımasına rağmen, canlıların doğalarının değişimi ile o ortama ayak uydurmanın, yani yaşayabilmenin, hayatta kalabilmenin mücadelesidir de aslında.

Pozitif bir eylem olarak da gerçekleşir. Canlı bulunduğu ortama kısacası ayak uydurur. Bu zaman içinde evrimin bir parçası olur.  

Birçok olumsuzluk içerisinde hayatta kalabilme çabası ile direnç gösteren canlı türleri bu gibi ortamlarda hırçınlaşır, kendini ve çevresini koruma altına almak için kalkan oluşturur.

Bir umut ışığı gördüğü zaman heyecanlanır, ama sonucu uzun süren bir eylem olacaksa eğer, negatif ortamına istem dışı geri döner ve yeniden hırçınlaşmaya ve kendini koruma altına almaya çalışır. Sürdürülebilirlik önemlidir. Bunu hisseden canlı mücadelesini daha iyi bir ortam için vermeye hazırdır. Sabreder ve amacına ulaşır. Bu da doğal yaşamın bir döngüsü gibidir.

Daha gelişmiş canlılarda ise durum biraz daha farklıdır. Etraftaki etkenler daha fazla olmakla birlikte, gelişmiş canlıların hayatta kalabilmek için daha çok şansları vardır. Ama düşünme ve kabiliyet arttıkça, eylem olanakları çoğaldıkça, teorik olan birçok olguyu pratikte görme aceleciliği ve sabırsızlığı, pratikte sürdürülebilmesi daha önce kanıtlanmış çoğu eylemliliğin rafa kaldırılmasına sebep olur. Bu da bulunduğu çevreyi daha da aşağıya çeker. Mutsuzluk artar, eleştiri çoğalır, negatif ortam daha da yoğunlaşarak büyür.

Bir oda dolusu bilim insanını bir yere kapatın. Hepsi farklı ülkelerden olsunlar. Her biri kendi alanında en iyisi olsun. Kapalı bulundukları oda içerisinde hepsinin alanına ait ekipmanlar olsun, ama o ekipmanlardan kendi kullanacaklarının tuşları, kullanım kılavuzları, kitapları, malzemeleri v.s. kendi dillerinde olmasın. Bu sonuçta bilgi yüklü birçok insanın ulaşacakları amaç ve planladıkları eylemlilik için doğallığı ile engel teşkil eder.

Lakin engeller aşılmak içindir ve herşeyin bir evrensel dili vardır. Kollektif çalışma evrensel dilde konuşma/eylemlilik ihtiyacı doğurur. Evrensel dil derken herkesin mecazi anlamda birbirini anlayabilme, öğrenmeye açık olma ve işbirliği ile sorun çözme, ileriye götürme, planlarını gerçekleştirmesi demektir.

Eğer ki her bir bilim insanı “ben bilirim”, “ben çözerim”, “ben yaparım” diye hareket ederse asla başarıya ulaşamaz. Ama kollektif çalışma ve sınırları bilerek işbirliği yürütelen, teoriği pratiğe dökerek yaratılan çalışma ortamlarında başarıya ulaşamama oranı çok azdır.

Biz ada insanları zamanla yaşadığımız ülkemizde mutasyona uğradık. İstem dışı hayatımızı idame edebilmek için ortama ayak uydurmak zorunda kaldık.

Yani kısacası, mütemadiyen hayatta kalabilme mücadelesi veren bir toplum olduk. Bulunduğumuz ortam bizleri hırçın ve kendimizi koruma altına almamızı gerektiren bir noktaya getirdi. Umut ışığı hiçbir zaman sönmedi. O heyecanı her zaman içinde barındıran bir toplum olduk. Umut ettiğimiz ne olursa olsun. Ama yaşanmışlıklardan dolayı belki de “sabır” kelimesinin anlamını tam olarak hissedemedik. Alanında, yaptığı işte, yeteneğinde kendini bireysel olarak geliştirmiş, teorik bilgi yüklü veya pratik deneyimi çok fazla olan bir bilim insanı topluluğuyuz aslında biz adalılar. Ama bunu bir türlü kollektif çalışma ve sınırları bilen bir işbirliği içerisinde dökebilme olgunluğuna tam olarak erişemedik.

Ama çalışıyoruz, çabalıyoruz. Sabretmeyi ve acelecilik ile kendimizi sınırlamamayı öğrendiğimiz gün, toplum olarak çok daha iyi yerlere geleceğiz. Ortama ayak uydurmak yerine, kendi ortamımızı yaratmamız gerektiğini yavaş yavaş idrak ediyoruz, etmeliyiz de. Etmediğimiz takdirde mutasyonlarımız çoğalacak.

Ortamımızda değil, yaratılan ortam içerisinde yok olup gideceğiz. Ama öncelikle o ortamı gelişmiş canlılar piramidinin en üstünde olanlar olarak kendimiz görmeliyiz. Görüyoruz da. Sabrederek, hep beraber...