Uzunca bir süredir Türkiye ile mali yardım ilişkimizde aksamalar yaşanıyordu.

Kıbrıs İşleri Başmüşavirliği’nin nasıl ikame edileceği belirsizdi.

Dün Haber Kıbrıs’ta yayınlanan habere göre “sistem sorunu” çözüldü.

Bütçe kanunu Cumhurbaşkanlığını yetkilendirdi.

Nitekim bu düzenlemenin hemen ardından tahakkuk etmiş ve aylardır harcama belgesi çıktığı halde kullanılamayan 100 milyonluk hibe kaynağı KKTC hazinesine girdi.

Ancak 1 Ocak 2019 tarihi itibariyle “hukuki zeminin” yeniden tesis edilmesi ihtiyacı doğdu.

Çünkü bütçe kanununda KKTC’ye gönderilecek ödeneklerin kullanım, amaç, yöntem ve şartlarının iki devlet arasında imzalanacak protokolle tespit edileceği belirtiliyor.

2016-2018 dönemini kapsayan protokol hitam bulduğu için şimdi yeni bir protokol imzalanması gerekiyor.

Bugün itibariyle mali yardımlar için hukuki zemin yok ancak bunun sebebi “Türkiye’deki sistem sorunu” değil iki devlet arasında imzalanmış herhangi bir protokolün bulunmamasıdır.

Pazartesi günü Maliye Bakanı Serdar Denktaş katıldığı “Sözün Özü” programında mali yardımlardaki aksamalara ilişkin, “tamamen Türkiye’deki sistem sıkıntısı nedeniyledir” dedi.

2018 yılının son günlerinde 100 milyonluk hibe kaynağı sistem sıkıntısına rağmen değil sistem sıkıntısı aşıldığı için KKTC hazinesine aktarılabilmişti.

Gelinen aşamada işin özü yeni protokol imzalanana kadar Türkiye’den KKTC’ye kaynak aktarımı olamayacağıdır.

Bu konuya Sayın Başbakan Erhürman Salı günü katıldığı “Er Meydanı” programında değindi.

KKTC tarafı protokolün ekinde yer alacak programı hazırladı ve teknik heyetler ortak bir çalışma yürüttü.

Türkiye Cumhurbaşkanı Yardımcısı Sayın Fuat Oktay ile bir araya gelinecek.

Meseleler siyasi düzeyde ele alınacak.

Ortak değerlendirmenin ardından programa son şekli verilecek.

İçerik bu aşamada gizli tutuluyor.

Bazı dar çevrelerin dayatmaları nedeniyle büyük resmi kaçırmayacak kadar birikim sahibi olduğumuzu düşünüyorum.

Böylesi bir kriz ortamında halkımızın büyük çoğunluğunun aylarca sürüncemede kalacak bir protokol sürecini ve belki de topyekûn çöküşü değil bilimsel temelde sistemimizi düze çıkaracak güçlü bir içeriği tercih edeceğini tahmin etmek sanırım güç değil.

Haber Kıbrıs’ın Ekim 2018 tarihinde gerçekleştirdiği siyasi yönelimler araştırmasına göre her 10 Kıbrıslı Türk seçmenden 7,43’ü Türkiye ile imzalanan protokoller sayesinde KKTC ekonomisinin iyileşebileceğini düşünüyor.

Kıbrıslı Türklerin sadece yüzde 13,4’ü bu konuda olumsuz düşünüyor.

CTP tabanında ise bu oran yüzde 15,5’e çıkıyor ancak yine de araştırma sonuçlarına göre her 10 CTP seçmeninin 7,1’inin protokollerin ekonomimize katkısına inandığı anlaşılıyor.

Dolayısı ile gerek toplumsal düzeyde gerekse de parti tabanında Başbakan Erhürman bu konuda güçlü bir desteğe sahip.

Kaldı ki 2019 bütçesindeki açıklar göz önünde bulundurulduğunda kamumuzun bu yıl için öngörülen harcamaları için dış finansman sorununun biran evvel çözüme kavuşturulması gerekiyor.

Milletvekillerinin bütçeyi onaylarken bütçede yer alan dış yardım ve kredileri de onaylamış olduklarının altını çizmekte ayrıca yarar var.

Ancak bu konunun maddiyattan öte bir başka önemli boyutu daha var.

Demokrasimizin verimliliğini artırmak için mevcut sorunlarımızı nasıl ve ne kadar sürede aşacağımızı somutlaştırmamız gerekiyor.

Uzunca bir süredir Kıbrıs Türk demokrasisinin bu anlamda patinaj yaptığı biliniyor.

İç dinamiklerimizle temize havale edemediğimiz ve soyut kalan birtakım konularda önümüzü görebilmemiz tek dış dinamiğimiz olan Türkiye ile ilişkilerimiz sayesinde mümkün olabilecek.

Örneğin bütçe görüşmelerinde netleştirilememiş olan bütçe açığının nasıl kapatılacağı hususu bu protokolle ete kemiğe bürünmüş olacak.

Kamu gelirlerimizi nasıl artıracağımız, dış finansmanla bütçe açığının ne kadarını kapatılabileceğimiz, 2019 yılı içerisinde hangi yapısal reformları tamamlamamız halinde reform destek ödeneğinden ne kadar kaynağa erişebileceğimiz ve bütçemizde öngördüğümüz giderleri azaltmak için ne gibi tedbirlere başvuracağımız bu protokol sayesinde netleşecek.

Tüm bunlar sadece bütçe sıkıntısını aşmamıza değil aynı zamanda orta vadede sistemimizi iyileştirmek suretiyle günün ihtiyaçlarına göre halkımızın daha kaliteli hizmetlere daha uygun maliyetlerle erişebilmesine zemin yaratacak ciddi gelişmeler olacak.

Gelinen aşamada ekonomide beklentileri pozitife döndürecek yatırımların hızlıca ete kemiğe bürünmesi büyük önem taşıyor.

Protokolün geçmiş tecrübeler ışığında belirsizliklere mahal bırakmayacak bir hukuki zemin oluşturmasına ve bu yolla demokrasimizin verimliliğini de artırarak Kıbrıs Türk halkının geleceğe daha güvenle bakabilmesine hizmet etmesi bekleniyor.

Bölgemizdeki dengeler ışığında Türkiye ile Kıbrıslı Türklerin arasının açılmasını dört gözle bekleyenler olduğu da unutulmamalı.

İki ülke arasındaki ilişkilerin gelişerek devam etmesini ve gerek ekonomimizin gerekse de demokrasimizin daha verimli noktalara taşınmasını sağlayacak bu konuya Cumhurbaşkanı Yardımcısı Sayın Fuat Oktay’ın en kısa zamanda mesai ayırabilmesini bekliyoruz…