Creditwest Bank Ekonomi Gündemi 02 Ekim 2024
02/10/2024
Haftaya jeopolitik risklerin gölgesinde başlayan Türkiye borsası dün de bu etkiye PMI verilerindeki zayıflık ve İstanbul enflasyonunun yüksek gelmesi eklenince günü %3,25 oranında değer kaybı ile kapadı. Özellikle akşam saatlerinde İran’ın İsrail’e son dönemdeki gelişmeler sonucunda misilleme olarak fırlattığı 200 füze ardından küresel olarak risk iştahında düşüş yaşanması piyasaların bu sabah da güne satıcılı başlamasına neden olabilir.
Dün takip edilen verilerden 2024 yılı Eylül ayı İSO İmalat PMI verisi Eylül ayında 44,3 seviyesine düştü. Eşik seviyenin 50 olduğu ve geçtiğimiz aylara baktığımızda; Şubat'ta 50,2, Mart'ta 50,0, Nisan'da 49,3, Mayıs'ta 48,4, Haziran'da 47,9, Temmuz'da 47,2, Ağustos ayında 47,8 olarak açıklanan veri düşüş trendini devam ettirerek sanayi alanındaki daralmaya işaret etti. Verilerle ilgili yapılan yorumlara baktığımızda yeni siparişlerde yaklaşık son dört buçuk yılın en sert düşüşünün gerçekleştiği, ihracat siparişlerinin de dış talepteki durgunluğa paralel yeniden yavaşlamaya geçtiği belirtildi. Buna ilaveten girdi maliyetlerindeki yükseliş ile enflasyonist baskılar geçtiğimiz dönemdeki kadar şiddetli olmasa da bu durumun Eylül ayında da sürdüğüne vurgu yapıldı.
Öte yandan İstanbul Ticaret Odası’nın yayınladığı verilere göre İstanbul için Eylül ayı enflasyon rakamı aylıkta %3,9, yıllıkt aise %59.18 seviyesinde açıklandı. Endeks Ağustos’ta yıllık %61.57’lik bir artış göstermişti. İstanbul için enflasyondaki yavaşlamamnın beklentileri karşılamaması yarın açıklanacak ülke enflasyonu açısından soru işaretlerini de beraberinde getirdi.
Son olarak haber akışında dikkat çeken açıklamalardan biri ise Mehmet Şimşek’in vergiler ve OVP ile ilgili yaptığı yorum oldu. Ekonomi internet sitesinde yayınlanan habere göre; Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, borsa ve kripto vergilerinin gündemlerinden çıktığını, genel vergi oranlarını artırmaya ya da indirmeye dönük bir vergi paketlerinin olmadığını söyledi. OVP'nin önemini vurgulayan Şimşek, "İş alemi Orta Vadeli Programı kendilerine rehber almalı. OVP'de hedefler kamu için bağlayıcı, özel sektör için rehber niteliğindedir. Özel sektör planlarında OVP'yi dikkate alırsa kendilerinin faydasına olur" dedi.
Jeopolitik risklere rağmen USDTRY’de dün yatay bir seyir izlendi. Güne benzer seviyelerden başlayan kur güü 34.1980 seviyesinden tamamladı. Amerikan Dolarına karşı yatay seyire rağmen, Dolar endeksindeki yükselişe paralel EUR ve GBP’nin değer kaybetmesi Türk Lirasına karşı da değer akybına sebep oldu. EURTRY günü %0,6, GBPTRY ise günü %0,7 oranında düşüşle tamamladı. Sabah itibariyle USDTRY 34.1980, EURTRY 37.8960, ve GBPTRY 45.418 seviyelerinden işlem görmekte.
Yurt dışı tarafta İngiltere borsası dışında ABD ve Avrupa ülkelerinin borsalarında satıcılı bir gün geride kaldı. İran’ın İsraile düzenlediği misilleme füze saldırısı ardından İsrail’den gelen karşı atak haberleri bu durumun devamına işaret ederken güvenli liman olarak Kabul edilen yatırım ürünlerine akış çok şiddetli olmasa da yine de kendini gösterdi.
Güne yatay başlangıç yapan Dolar Endeksi İran’ın saldırı yapacağı haberi ile birlikte %0.4 değerlenerek 101.26 seviyesinden günü tamamladı. EURUSD paritesi ise %0.53 oranında düşüş yaşayarak 1.1076 seviyelerine gerilerken GBPUSD paritesi %0.65 düşüş yaşayarak 1.3288 civarından alıcı buldu. Güne pozitif başlayan Spot Altın ise saldırı haberlerinden sonra yükselişini hızlandırarak %0.81 oranında değerlenerek günü 2,681usd seviyesinden tamamladı.
Petrolde de benzer şekilde özellikle İran’ın füze ile saldıracağı haberi sonrasında sert yükseliş görüldü. WTI petrol %3.27 oranında değerlenerek $70.40 Brent petrol ise %3.24 oranında primlenerek $74.02 seviyesinden fiyatlandı.
Takip edilen veri açıklamalarının etkisi İran İsrail olayı ile sıfırlansa da açıklanan verilere baktığımızda Almanya ve Avrupa’dan gelen İmalat PMI verilerin 50 altında kalmasına rağmen geçen ay ve beklentilerin üzerinde gelmesi olumlu karşılanırken İngiltere İmalat PMI verisi 51,50 ile beklentiler dahilinde olumlu yönde gerçekleşti. ABD Açıklanan ISM İmalat PMI rakamı ise geçen ay ile ayni ve beklentilerin altında 47.2 seviyesinde gerçekleşti. ABD için olumlu tarafta kalan veri JOLT açık pozisyonlar rakamı oldu. Veri 7.66 milyon açık iş pozisyonu beklentisine karşın 8.04 milyon olarak açıklanarak istihdam sektöründe talebin devam ettiğini gösterdi.
PMI verileri bakımından toparlanmaya işaret eden Avrupa’da enfşasyon rakamı da yıllık’ta %1.8 olarak açıklanarak 2021 yılından bu yana ilk kez hedef enflasyonun altında gelmeyi başardı. Bu gelişmeyle birlikte Avrupa Merkez Bankası’ndan yeni bir faiz indirimi beklentileri artarken, Guvernörler Konseyi üyesi, Letonya Merkez Bankası Başkanı Martins Kazaks da yaptığı açıklamada Avrupa Merkez Bankasının bir sonraki
toplantısında faiz oranlarını düşürmek için "net" bir duruma sahip olduğunu, çünkü Euro
bölgesi ekonomisinin kritik bir eşik ile karşı karşıya kalabileceğini söyledi. Ücret artışlarının düştüğünü ve kar marjlarının
daraldığını belirten Kazaks, Euro bölgesinin büyük bir bölümünde ekonomik toparlanmanın zor
olduğunu ve bu ay faiz indirimi için "net" bir durum yarattığını söyledi
Avrupa Bölgesi işsizlik oranı ve ABD ADP özel sektör istihdam rakamları yurt dışından gelecek olan veriler arasında yer alırken Türkiye’de ise ticaret rakamları takip edilecek.
02/10/2024 08:27