Feridun: Euroya geçilecekse bankacılık sektörü şimdiden hazırlanmalı

ads ads ads ads
04/01/2022

ads
Feridun: Euroya geçilecekse bankacılık sektörü şimdiden hazırlanmalı

Doğu Akdeniz Üniversitesi Finansal Düzenleme ve Risk Yönetimi Merkezi Başkanı ve Bankacılık ve Finans Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Mete Feridun, Eski Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı döneminde euroya geçiş konusunda AB ile yürütülen görüşmelerin ardından geçen sürede euroya geçiş kriterlerine “Cooperation Decision” olarak bilinen yeni bir uygulama kapsamında bir takım yeni ön koşullar eklenmiş olduğuna dikkat çekti. Feridun, ileriki yıllarda Kıbrıs sorununa olası bir çözüm bulunması veya AB onayı çerçevesinde euroya geçilmesi halinde bankacılık sektörümüzde büyük bir şok etkisi yaratabilecek olan bazı belli başlı kurallara karşı gerekli tedbirlerin şimdiden alınmaya başlanması konusunda KKTC Merkez Bankası‘na büyük görev ve sorumluluklar düştüğünü vurguladı.

Feridun’un yazısı şöyle:

Euroya geçiş tartışmalarının 2021 yılının son birkaç haftasında zirve yaptıktan sonra yavaş yavaş gündemden kalkmaya başlamış olduğu görülmektedir. Bu süreçte artık yazılı ve görsel basında euro konusundan “euroya geçiş” olarak değil özellikle dikkat edilerek “euroya endeksleme” olarak bahsedilmeye başlanmış olması dikkat çekmektedir.

Tartışmaların gündeme gelmesinin ardından geçen kısa sürede euroya geçişin başlangıçta varsayıldığı kadar basit bir iş olmayabileceğine dair bir takım önemli uyarıların dikkate alınmış olması son derece olumlu bir gelişmedir. Gelinen noktada, hem euro tartışmaları kapsamında kastedilen hedef “gelirlerin euroya endekslenmesi” olarak netleşmiş oldu, hem de daha gerçekçi ve kısa vadede ihtiyaca cevap verecek bir uygulama hedeflenmiş oldu.

Ancak, KKTC ekonomisinin uzun vadede euroya geçiş hedefini ve “AB çıpasını” kaybetmemesi son derece önemlidir. Eski Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı döneminde en son 2015 yılında basına yansımış olan gelişmeler son derece umut vericiydi. AB uyum çalışmaları için bir ad-hoc komite kurulması konusunda anlaşmaya varılmış, olası bir referandumun ardından Türk Lirası'nın yürürlükte olacağını bir senelik bir geçiş süreci içerisinde euroya geçilmesine ilişkin çalışmalar yapılması gündeme gelmişti.

Söz konusu geçiş dönemi için AB'den konunun uzmanlarının adaya gelip KKTC yetkilileri ile çalışmalar yapacağı konuşulmaktaydı. O dönemde basına yapılan açıklamalardan euroya geçiş konusunun teknik detaylarının Türkiye'yle de istişare edilerek yürütüleceği ve AB yetkililerinin de süreci hızlandırma sözü verdiğini öğrenmiştik. Ne yazık ki Kıbrıs sorununa çözüm bulma çalışmalarının bir kez daha başarısızlıkla sonuçlanması nedeniyle öyle anlaşılıyor ki bu konuda bir ilerleme kaydedilememiştir.

Ancak, eğer son dönemde olduğu gibi bu hedef gündemde olacaksa ve bir gün gerçekten euroya geçebileceksek, bankacılık ve finans sektörünün şimdiden çok ciddi şekilde hazırlanması gerekir. Eski Cumhurbaşkanı Akıncı döneminde AB ile yürütülen görüşmelerin hangi noktada kaldığı ve euroya geçişin tek taraflı olarak mı yoksa euro bölgesine girerek mi gerçekleşmesinin öngörülmüş olduğuna dair kamuoyuna açıklanmış bir bilgi yoktur. Ancak bu görüşmelerin ardından geçen sürede euroya geçiş kriterlerine bir takım yeni ön koşullar eklenmiştir. Bu önkoşullar bankacılık ve finans sektörünü yakından ilgilendirmektedir.

Özellikle, eğer geçmişte AB ile euroya ERM II çerçevesinde girilmesi yönünde bir prensip üzerinde uzlaşılmışsa bunun günümüzde artık KKTC bankacılık sektörünün düzenlenmesi ve denetimi açısından bir takım radikal değişikliklere yol açabileceğini de dikkate almamız gerekmektedir. Bu değişiklikler son birkaç yılda Bulgaristan ve Hırvatistan’ın euroya geçiş sürecinde ortaya çıkmış olduğu için geçmişte AB ile yürütülen görüşmeler sırasında gündeme gelmiş olma ihtimali yoktur.

Eğer euroya tek taraflı değil de ERM II çerçevesinde girmemiz öngörülmüşse, ki kendi ulusal paramız olmadan bunun nasıl olacağı da büyük bir soru işaretidir, “materiality criteria” çerçevesinde Kuzey Kıbrıs ekonomisi için sistemik açıdan önem arz ettiği tespit edilecek olan bankalarımızın denetim ve gözetiminin KKTC Merkez Bankası tarafından değil Avrupa Merkez Bankası tarafından gerçekleştirilmesi zorunlu hale gelecektir. Hatta Avrupa Merkez Bankası’nın sadece sistemin öneme haiz bankaların değil, aynı zamanda da gerekli hallerde önemli olduğuna karar vermiş olduğu küçük bankaların da denetim ve gözetimini üstlenebilmesi öngörülmüştür.

Kısaca “Cooperation Decision” olarak bilinen bu yeni uygulama kapsamında euroya geçiş hedefi olan ülkelerde sadece ERM II çerçevesinde kur istikrarının en az iki yıl boyunca başarı ile sağlanması yeterli olmayıp artık euroya geçecek olan ülkelerin aynı zamanda da Banking Union’a, yani Single Supervisory Mechanism ve Single Resolution Mechanism’e de girmeleri gerekmektedir. Bunun yanı sıra bazı bankalarımızın Single Restructuring Fund’a katkı yapması dahi gündeme gelebilecektir.

Bunun da ötesinde, artık euro kullanımına geçilmeden önce kara paranın aklanması, yolsuzlukla mücadele, bankaların iflas prosedürleri gibi birçok önemli konuda da daha önce hiç uygulanmamış olan ilave ön koşullar da gündeme gelmeye başlamıştır. Bu şu anlama gelmektedir: Artık euroya geçecek olan ülkelerin Maastricht Kriterleri’ni yerine getirmesi ve ERM II çerçevesinde paralarını euroya sabitlemeyi başarmış olmaları da yeterli olmamaktadır. AB artık birçok konuda uluslararası kurallara ve standartlara uymayan ülkelerin euroya geçmesine onay vermemektedir.

Şu anda ülkemizde pek dikkate alınmayan bu gelişmeler ileriki yıllarda Kıbrıs sorununa olası bir çözüm bulunması veya AB onayı çerçevesinde euroya geçilmesi halinde bankacılık sektörümüzde büyük bir şok etkisi yaratabilecektir. Bu nedenle bankacılık sektörümüzün gerekli tedbirleri şimdiden almaya başlaması gerekmektedir. Dolayısıyla, AB’deki gelişmelerden ve yeni düzenlemelerden büyük ölçüde soyutlanmış bir şekilde faaliyet göstermekte olan KKTC bankacılık ve finans sektörünü euroya olası geçiş aşamasında karşılaşılabilecek şoklara karşı hazırlamak açısından KKTC Merkez Bankası‘na büyük görev ve sorumluluklar düşmektedir.

04/01/2022 12:51
Bu habere tepkiniz:
Habersiz kalmamak için Telegram kanalımıza katılın
ad
ad
TAGS: mete feridun
MANŞETLER

HK EKONOMİ

© 2024 Haber Kıbrıs Medya Danışmanlık ve Matbaacılık Ltd.