Seçim önceleri “kamuya istihdam” silahının çekildiğini, bu nedenle bu ülkede çok bedeller ödendiğini hepimiz çok iyi biliyoruz. “Kamuya istihdam rüşveti” daha çok genel seçimlerde ön plana çıkar ama yerel seçimler ile cumhurbaşkanlığı seçimlerinde uygulamaz sanmayın.

   Geçmişte özellikle iktidardaki siyasi partiler, seçim önceleri kamuya istihdam rüşvetini fazlaca kullandı. İstihdam rüşveti daha çok sağ partilerin becerdiği bir tarzdır ama “sol partiler hiç yapmıyor” değildir. Tüm partiler bir şekilde bu kamuya partizanca istihdam işine bulaşmıştır.

  Tabii ki en uzun süre iktidarda kalan UBP’nin kamuya en fazla partizanca istihdam yaptığını ve geçmişte geçiciler sorununa da neden olduğunu söylemeliyim.

   Yıllarca işe göre, kişinin yapabileceği işe, uzmanlığına göre personel istihdam edileceğine, devlet dairelerini ve kurumlarını vasıfsız elemanlarla doldurdular.

    Kamunun verimsiz olmasının nedenleri arasında denetimsizlik ve yönetememek var ama personel istihdam ederken özensiz davranılması da verimsizlikte büyük rol oynadı. Elbette partizanca istihdam edilenler arasında kendini geliştirenler, çok iyi işler yapanlar da var ama torpille personel istihdamı kamuya çok zarar verdi.

    Bugün uzmanlık gerektiren birçok devlet kadrosu boş dururken, başka alanlarda vasıfsız birçok personel var ve bunları o boş yerlere kaydırmak da faydalı olmuyor. Kamu, itinalı istihdam yapılmadığından dolayı varlık içinde yokluk çekiyor.

     Tabii seçim öncesi istihdamları, bazı dramlara da neden oldu. İktidar değişti ve gelen siyasi partiler politik istihdamları durdurdu, insanları işten çıkardı, bu kişiler özel sektördeki işini de kaybettiği için perişan oldu. Göreve yeni gelen siyasi partilerin yaptığı yasal olarak da etik olarak da doğruydu ama olan insanlara oluyordu.

     Seçim rüşvetine alıştırılan insanlar, “devlette çalışmak daha garantili, daha kazançlı ve daha rahattır” anlayışına her dönem teslim oldu. Yıllar önce Kıbrıslı Türkler üretimden koparılırken, “devlette çalışmak avantajlı” anlayışı bir şekilde halkımıza enjekte edildi ve bu halk bundan bir türlü kopamadı.

    İktidara gelen hükümetler geçici personel istihdam edemesin diye yasal bir düzenleme bile yapıldı ama siyasiler her seferinde bunu delecek bir formül buldu. Bu kez devlet dairesi yerine ya devlet kurumlarına istihdama yöneldiler, ya da dairelere “03 işçi kadrosundan” personel aldılar, sözleşmeli ve benzeri bazı başka isimler altında illa ki devlete istihdam yapıldı.

     Yani siyasilerin “istihdam rüşveti” hiçbir zaman değerini kaybetmedi, kaybetmeyecek de… Yaşanan birçok sorundan dolayı, bazı kötü örnekler nedeniyle özel sektör bir türlü halkımıza özendirilemiyor. 2009 yılında tartışmalı bir şekilde geçen “Göç yasası” nedeniyle bazı haklar budanarak devlete istihdam yapıldığı halde, yine de halkımız devlet daire ve kurumlarında çalışmak istiyor.

    Elbette vatandaşın özel sektör yerine devleti tercih etmesinin birçok nedeni var ve bu, uzun uzun tartışılabilecek bir konudur ama artık iktidardaki siyasilerin devlete istihdam konusunda seçici olması, uzmanlık gerektiren birçok alana, sınavlarla, fırsat eşitliği gözetilerek istihdam yapması gerekmektedir.

     Önümüzde bir cumhurbaşkanlığı seçimi var, ne iktidarda olanlar istihdam rüşveti sunsun ne de muhalefette olanlar gelecek için istihdam sözü versin.

     Bakın işte capcanlı önümüzde duruyor; siyasilerin yarattığı bir CAS sorunu var. CAS yıllardır sorundur. CAS’ın bu sorunları yaşaması ve yıllardır çözüm bulamamasının içinde popülizm de var, partizanlık da var, iyi yönetemeyerek batırmak da var… KTHY’de de, ETİ’de de öyle olmadı mı?

     Kamudaki verimliliği artıracağı söylenen “Kamu Reformu Yasası”nı bir türlü geçiremiyorsunuz, en azından sorunlu yapıya yeni sorunlar eklemeyin.