Kıbrıs sineması, adanın tarihini, kültürel kimliğini ve toplumsal yapısını beyaz perdeye taşıyan önemli eserler ortaya koydu. Derviş Zaim ve Panicos Chrysanthou gibi yönetmenler, Kıbrıs’ın iki toplumlu yapısını farklı bakış açılarıyla anlatırken, bölünmüş adanın hikayesini sinema aracılığıyla dünyaya aktarıyor.

Derviş Zaim: Kıbrıs’ın sinemadaki sesi

Kıbrıs Türk sinemasının en önemli isimlerinden biri olan Derviş Zaim, filmlerinde genellikle Kıbrıs’ın tarihini, kültürel kimliğini ve toplumsal yapısını ele alır. 1964 doğumlu olan Zaim, Boğaziçi Üniversitesi’nde İşletme eğitimi aldıktan sonra sinemaya yönelmiş ve Londra'da sinema eğitimi görmüştür.

1996 yılında çektiği "Tabutta Rövaşata", onun uluslararası alanda tanınmasını sağladı. Bu film, sadece Kıbrıs’ı değil, genel olarak toplumdan dışlanmış karakterleri anlatan bir yapımdı. Ancak Zaim, ilerleyen yıllarda Kıbrıs’ı daha doğrudan ele alan filmlere yöneldi.

Öne çıkan Kıbrıs temalı filmleri arasında "Gölgeler ve Suretler" (2010) ile "Flaşbellek" (2021) bulunuyor. "Gölgeler ve Suretler", 1963 Kıbrıs olayları sırasında geçen bir dram iken, "Flaşbellek" Suriyeli bir mültecinin gözünden savaşın yıkıcı etkisini ele alıyor.

Derviş Zaim, filmlerinde geleneksel ve modern unsurları birleştiren bir anlatım tarzı kullanıyor. Özellikle minyatür sanatı, ebru gibi geleneksel sanat formlarını sinemaya taşıması, onu farklı bir noktaya koyuyor. Kıbrıs’ın geçmişi ve kimliği, onun sinemasında sıkça işlenen temalar arasında yer alıyor.

Panicos Chrysanthou ve İki Toplumlu Sinema

Kıbrıslı Rum yönetmen Panicos Chrysanthou, Kıbrıs’ın iki toplumlu yapısını en iyi yansıtan sinemacılardan biri. "Akamas" (2006) adlı filmi, Kıbrıslı bir Rum gencinin bir Türk kadına âşık olmasıyla başlayan ve siyasi gerilimle şekillenen dokunaklı bir hikâyeyi anlatıyor. Bu film, Kıbrıs’ın ortak geçmişine ve farklı kültürlerin bir arada yaşama çabasına dair önemli bir yapıt olarak kabul ediliyor.

Chrysanthou, ayrıca Derviş Zaim ile birlikte Kıbrıs sorununu iki farklı perspektiften anlatan "Paralel Yolculuklar" (2004) adlı belgesel filmi çekti. Film, 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı sırasında Kıbrıslı Rum ve Türklerin yaşadığı trajedileri iki tarafın gözünden aktarıyor.

Hazar Ergüçlü: Kıbrıs’tan Yükselen Bir Oyuncu

Kıbrıs kökenli başarılı oyuncu Hazar Ergüçlü, Türkiye ve uluslararası alanda dikkat çeken performanslarıyla adından söz ettiriyor. 1992 doğumlu oyuncu, kariyerine Derviş Zaim’in "Gölgeler ve Suretler" filminde başladı. Bu film, onun yeteneklerini sergilediği ve sinema dünyasına adım attığı önemli bir yapım oldu.

Daha sonra "Medcezir", "Yüksek Sosyete", "Hakan: Muhafız" gibi popüler yapımlarda rol alan Ergüçlü, bağımsız sinemada da iddialı işlere imza attı. "Kar" (2017) ve "İşe Yarar Bir Şey" (2017) gibi filmlerde etkileyici performanslar sergileyerek eleştirmenlerden tam not aldı.

Kıbrıs’ı konu alan filmler ve diziler

Kıbrıs’ın tarihi, jeopolitik konumu ve kültürel yapısı, pek çok yönetmenin ilgisini çekmiş ve birçok film ve diziye konu olmuştur. İşte Kıbrıs’ı işleyen bazı yapımlar:

Türk Sinemasında Kıbrıs Filmleri:

• Gölgeler ve Suretler (2010, Derviş Zaim): 1963 Kıbrıs olaylarını, bir Karagöz sanatçısının kızı üzerinden anlatan etkileyici bir yapım.

• Kıbrıs: Zafere Doğru (2021-2022, Tamer Yiğit & Hakan İnan - Dizi): Kıbrıs Türklerinin 1963-1974 yılları arasındaki mücadelesini işleyen bir TRT yapımı.

• Salkım Hanım’ın Taneleri (1999, Tomris Giritlioğlu): Türkiye’nin azınlık politikalarıyla ilgili olan filmde, Kıbrıs ve Rum kimliği de dolaylı olarak ele alınıyor.

• Flaşbellek (2021, Derviş Zaim): Savaşın bireyler üzerindeki etkisini anlatan film, doğrudan Kıbrıs’ı işlemese de Zaim’in yönetmenliğiyle adanın ruhunu yansıtıyor.

Yabancı Filmler ve Diziler:

• Akamas (2006, Panicos Chrysanthou): 1950'li yıllarda Kıbrıs’ta geçen, bir Türk genciyle Rum bir kızın aşkını konu alan bu film, adadaki bölünmeyi gözler önüne seriyor.

• Smuggling Hendrix (2018, Marios Piperides): Kıbrıs’ın kuzeyi ve güneyi arasındaki sınır sorunlarını, kaybolan bir köpek üzerinden anlatan absürt bir komedi filmi.

• Sunset in Cyprus (1990, Christopher Miles - Dizi): İngiliz yönetmen tarafından çekilen dizi, 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı sırasında geçen olayları ele alıyor.

• The Island (1985, James Dearden): Kıbrıs’ın iki toplumlu yapısını ve İngiliz yönetimi dönemini konu alan dramatik bir yapım.

Derviş Zaim ve Panicos Chrysanthou: Sınırların Ötesindeki Dostluk

Kıbrıs’ın iki toplumlu yapısı, sinema dünyasında da farklı bakış açılarını beraberinde getirmiştir. Panicos Chrysanthou, Rum kökenli bir yönetmen olarak Kıbrıs’ın sosyo-politik meselelerini ele alan önemli filmler çekmiştir. Özellikle "Akamas" (2006) filmi, Kıbrıs’ın etnik çatışmasını bir aşk hikayesi üzerinden işler.

Derviş Zaim ve Panicos Chrysanthou, adanın kültürel ve politik yapısını farklı perspektiflerden ele alan ancak ortak noktada buluşan iki isimdir. Her ikisi de Kıbrıs’ın bölünmüş yapısını sorgulayan eserler ortaya koymuş ve sinemanın gücüyle barış mesajları vermeye çalışmışlardır.

İki yönetmen de zaman zaman ortak projelerde bulunmuş, Kıbrıs’ın sanat ve kültür ortamında önemli rol oynamıştır. Onların sineması, sadece Kıbrıs’ın geçmişini değil, aynı zamanda geleceğine dair umutları da içinde barındırıyor.