Haber Kıbrıs ÖZEL

Gıda fiyatlarında KKTC ile dünya ortalaması arasındaki fark giderek açılıyor. 2025’in ilk dört ayında global ekonomik kırılganlık giderek artmasına rağmen dünya genelinde ortalama gıda fiyatlarındaki artış yüzde 1’i (yüzde 0.71) bulmazken, KKTC’de yüzde 7.58’e ulaştı.

Dünyada başlayan küresel ticaret savaşları, ülkeler arasında artan gerilimler ve radikal siyasi gelişmeler, gıda fiyatları üzerinde çok büyük bir etki yaratmıyor. Ancak, Türkiye’den başlayıp, Türk Lirası kullanımından dolayı KKTC’ye de sirayet eden gelişmeler, ülkede fiyat fırtınası estiriyor.

KAHVE, SU, YAĞ, ET UÇTU

İstatistik Kurumu’nun Tüketici Fiyat Endeksi (2015=100) madde sepetindeki gıda ve alkolsüz içecekler ana harcama grubunda yer verdiği ürünler içinde son bir yılda en yüksek fiyat artışı yüzde 90 ile kahvede gerçekleşti.

Fiyatı en fazla artan ilk 10 ürün içinde lider olan kahveyi yüzde 71 ile su, yüzde 68 ile ayçiçek yağı, yüzde 65 ile kuzu eti, yüzde 62 ile peynir çeşitleri, yüzde 55 ile taze sebzelerin ortalaması, yüzde 53 ile kakao, yüzde 44 ile çay, yüzde 43 ile taze balıklar ve yüzde 40 ile zeytinyağı izledi.

TÜFE’de gıda ve alkolsüz içecekler harcama grubunda yer alan ürünler içinde son bir yılda fiyatı gerileyen tek bir ürün dahi olmazken, en düşük artış yüzde 0.1 ile pirinçte ve yüzde 6 ile ekmekte hesaplandı.

FİYATLAR NEDEN “HESAPSIZ” ARTIYOR?

Ekonomistler “yüksek kâr marjı” dışında gıda fiyatlarındaki artışı şu nedenlere bağlıyor:

- Yaygın market zincirleri eliy­le piyasada ithal gıda ürünlerin fiyatlarının yükseltilmesi.

- Dövizdeki yükselişlerin ithal ürünlerin fiyatlarına doğrudan yansıyarak gıda fiyatlarını artırması.

- Yerel ürünlerde gübre, mazot gibi ta­rımsal girdi fiyatlarındaki artışların maliyetleri yük­selterek gıda fiyatlarına yansıması.

- Üretimin finansmanın­da zorlanan çiftçilerin üretimi bırakması yü­zünden yaşanan arz kaybı.

- Malı üreticiden tüketiciye ulaştıran aracılar ve satıcıların, yüz­de 200’le­ri aşan tarla-mar­ket farkı­nı yaratacak oyunlara başvurması.

- Aşırı nüfus artışı nedeniyle arzın talepten çok daha düşük kalması nedeniyle sınırlı mallara olan aşırı ilgi.