Mete Hatay’dan Üniter Devlet Eleştirisi ve Federal Sistem Savunması
13/06/2024
"One Man One Vote" Sistemi ve Üniter Devlet Çelişkileri
Kıbrıslı siyasi analist Mete Hatay, son dönemde artan "federasyondan ve siyasi eşitlik arayışından vazgeçelim" çağrılarına yanıt olarak, üniter devletin barındırdığı çelişkilere ve tehlikelere dikkat çekti. Özellikle üniter devlet savunucuları tarafından yapılan bu çağrılara tepki gösteren Hatay, üniter devlet yapısının "one man one vote" sisteminin sakıncalarını vurguladı.
Apartheid Benzetmesi Üzerine
Hatay, federasyonu apartheid rejimine benzetenlerin yanıldığını belirtti. Federasyonların, farklı büyüklükteki grupların veya bölgelerin uzlaşı içerisinde bir arada var olmasını sağlayan sistemler olduğunu ifade etti. Bu yapıların, çoğunluk tahakkümüne karşı sayısal olarak azınlıkta olan grupları koruma amacı güttüğünü ve aynı zamanda azınlıkların da çoğunluğa her şeyi dikte etmesini engellediğini söyledi.
Demokrasinin Yanılgıları
Demokrasinin çoğunluk rejimi olduğu yanılsamasının uzun zamandır tartışıldığını hatırlatan Hatay, özellikle birden fazla unsuru barındıran ülkelerde üniter devletlerin çoğunluğun tiranlığına neden olabileceğini vurguladı. Bu tür sistemlerin kolaylıkla "plebisiter diktatörlükler" haline dönüşebileceğini belirten Hatay, yakın tarihten ve coğrafyalardan örneklerle bu durumu destekledi.
Tocqueville'in Uyarıları
Hatay, 19. yüzyılın önemli siyaset felsefecilerinden Alexis de Tocqueville'in demokrasiye yönelik uyarılarına değindi. Tocqueville'in, demokrasinin özgür ve eşitlikçi bir sistem olmasına rağmen, çoğunluğun insafına bırakıldığında baskı rejimine dönüşebileceğini öngördüğünü aktardı. Tocqueville'in "çoğunluğun çıkarları, azınlığın çıkarlarının her zaman önüne geçer" ilkesine dayandığını belirten Hatay, çoğunluğun tiranlaşmasının en önemli basamaklarından birinin bu olduğunu söyledi.
Federal Sistemin Önemi
Farklı unsurların, toplumların kolektif haklarını korumak için demokrasinin içinde farklı sistemlerin gündeme getirilmesi gerektiğini savunan Hatay, federal çözümün bu bağlamda önemli bir alternatif olduğunu ifade etti. Hatay, "eşitliği bir oy bir kişiye indirirsek, geleceğimizi çoğunluğun insafına bırakmış oluruz" diyerek, federal sistemin önemine dikkat çekti.
Sonuç
Mete Hatay, üniter devlet savunucularına karşı yaptığı bu açıklamada, demokratik sistemlerde çoğunluğun tiranlaşma tehlikesine dikkat çekerek, federal çözümlerin bu tehlikeyi minimize edebileceğini vurguladı. Federal sistemlerin, farklı grupların uzlaşı içinde yaşamasını sağladığını ve azınlık haklarını koruduğunu belirtti.