ORTADA BİR KAMU MALİYESİ YÖNETİMİ YOK. EKONOMİ YÖNETİMİ ZATEN YOK. KÖRLER SAĞIRLAR BİRBİRİNİ AĞIRLAR… BUGÜN YENİ BİR BORÇLANMA İHALESİ VAR. 4 AYDA BORÇLANMA 6 MİLYAR TL’Yİ GEÇECEK… HALEN MAKAM MEVKİ KAVGASI… RESMEN ÜLKEYİ BATIRDILAR…

DEVLET HARCIYOR AMA GELİR YETMİYOR. BORÇ ALIYOR AMA O DA YETMİYOR. MALİ YAPI ALARM VERİYOR. EKONOMİYLE İLGİLİ KARAR ALICILARIN ARTIK GÜNÜ KURTARAN DEĞİL, GELECEĞİ PLANLAYAN ADIMLAR ATMASI GEREKİYOR

Kıbrıs Türk halkı olarak geçim derdindeyken, devletin kasasında da işler pek yolunda gitmiyor. 2025 yılında 4 ay geride kaldı. Maliye bakanlığı, paranın en bol olduğu zaman olarak düşünülen Ocak ve Şubat ayları da dahil, her ay borçlanmaya devam etti

Ortada bir maliye yönetimi kalmadığı gibi, biliyorsunuz ekonomi yönetimi de yok. Vasıfsız ve liyakat sahibi olmayan sadece bürokratlar değil, siyasiler de anlamadıkları alanlarda, ülkeyi büyük bir kaosa sürüklüyor. Şu an her şeyi tartışıyoruz ama, ülkenin geldiği nokta karanlık, kör bir kuyunun dibi…

Maliye Bakanlığı ilk dört ayda tam beş ayrı sefer borçlandı… Üç kez Amerikan Doları, bir kez Türk Lirası, bir kez de İngiliz Sterlini cinsinden. Toplamda 3 milyar 702 milyon TL borç alındı. Üstelik bugün yani 24 Nisan Perşembe günü dört yeni ihale daha yapılacak.

Hazine ayrıca, KKTC Merkez Bankası’ndan da 965 milyon TL’lik avans aldı. “Merkez Bankası kar eden bir kurum” haline geldi gelmesine ama, bu para da aslında hepimizin parası, sadece maaş ödemeye gidiyor. Faiz faiz bankalara bizim ödediğimiz bedel bu…

Bugün yapılacak ihalelerde 3 milyar 702 milyon TL borca ek olarak, 300 milyon TL, 15 milyon Dolar, 15 milyon Euro ve 15 milyon Sterlin borç aranacak. Ancak bu rakamlar, gelen tekliflere göre daha da artabilir. Yani, maliye 6 ayda altıncı kez borçlanmaya gidecek…

Bugün geçerli döviz kurları üzerinden yapılan hesaplamaya göre, yıl içinde yapılan ve planlanan borçlanmaların toplamı 6 milyar TL’yi aştı. Yani devlet, her geçen gün biraz daha borçlanıyor. Merkez Bankası’ndan kullanılan avanslar da dahil edildiğinde, Hazine’nin bugüne kadar iç borcu 6 milyar TL’nin üzerinde.

Örneğin, 2024 yılı için öngörülen 6 milyar 780 milyon TL’lik bütçe açığı, yıl sonu gelmeden 10 milyar TL seviyesini bulmuştu. Daha çarpıcısı ise şu: 2025 yılı için hazırlanan bütçede, açık 17 milyar 680 milyon TL olarak planlandı.

Hepimiz de biliyoruz ki, hiçbir dönemde öngörülen açık hiç gerçekleşmedi. Tam aksine bu açık katlanarak büyüdü… Kabaca 18 milyar TL olarak hesaplanan 2025 yılı bütçe açığı, bu gidişatla 40 milyar TL’leri görebilir. Ne planlama var, ne öngörü… Dalgalı bir denizde savruluyoruz…

Peki Türkiye ile yapılan mali protokoller ne durumda? Son yedi yılda, Türkiye ile yapılan anlaşmalarda KKTC’ye “bütçe için” 11 milyar 410 milyon TL gönderileceği taahhüt edilmişti. Ancak bugüne kadar gelen para sadece 3 milyar 342 milyon TL.

2025 bütçesindeki TC Yardım ve Krediler Kalemi; 26 milyar 17 milyon 205 bin 90 TL. Bu miktarın 21 milyar 618 milyon 428 bin 562 TL’lik kısmı TC yardımları kaleminde. 13.8 milyarı Yatırım bütçesi (aslan payı CB- meclis yerleşkesi) 7.4 milyarı Savunma bütçesi, 234 milyon TL de özel sektörün desteklenmesi

KKTC kamu maliyesinin desteklenmesi için ayrılan kaynak 4 milyar 398 milyon 776 bin 528 TL. TC kredilerinin tamamı Kamu Maliyesinin Desteklenmesi için planlandı. Ancak, geçen yıl net 5 milyarın sadece 291,7 milyonu verilmişti. 2024 yılında 19 milyar 774 milyon 290 bin 706 TL planlanmıştı. Gerçekleşme 12 milyar 242 milyon 570 bin 699 TL olmuştu (%62).

Her şeyden önce, “KKTC’de maaşları Türkiye ödüyor” yalanını unutalım. KKTC kendi maaşlarını kendi ödeyebiliyor. Ama artık borçlanarak… Bu gidişle Haziran ayı sonunda borçlanma falan imkansız hale gelecek. Vergilere yüklenme başlanacak.

Mesela dünyada brent petrolün fiyatı 95 dolarlardan 65 dolara düştü. Bizde akaryakıt ucuzladı mı? Hayır. Neden? Devlet gelirlerinden vazgeçemediği için. Şimdi petrol fiyatları hafif yükseldi, hemen zam geldi. Neden? Devletin kasasına düşen gelirleri artırmak için… Mantık sadece bu…

Özetle; devlet harcıyor ama gelir yetmiyor. Borç alıyor ama o da yetmiyor. Mali yapı alarm veriyor. Ekonomiyle ilgili karar alıcıların artık günü kurtaran değil, geleceği planlayan adımlar atması gerekiyor. Aksi takdirde bu açıklar sadece bütçeyi değil, halkın cebini de delmeye devam edecek.

NOT: BUGÜN DURUM TESPİTİ YAPMAYA ÇALIŞTIK. PEKİ NASIL DÜZELECEK? DÜZELMİŞTİ; BOZULDU... MALİ DİSİPLİN KALMADI. REFORMLAR DURDU... "BİZİM ÇOCUKLAR HÜKÜMETİ" ANLAYIŞI İE BU KADAR... BU DA YARININ YAZI KONUSU...