AB çatısı altında ‘’gevşek federasyon’’ kapsamında iç işlerinde özerk, ticarette, spor ve kültürel aktivitelerde ambargolardan arınmış ayrı bir ‘’yapı’’ olma karşılığında Türkiye’nin adanın tümü üzerindeki garantörlüğünün kalkması önerisine Kıbrıs Türkü ve Türkiye ne der?

Durun hemen cevap vermeyin. Devam edeyim.

Türkiye ada üzerindeki garantörlüğünden vazgeçip İngiltere’nin 1960’ta yaptığı gibi adanın Kuzeyinde bir ya da iki üs temin ederse stratejik çıkarlarını koruması için yeterli olmaz mı? Bu Kıbrıs Türkü için de yeterli bir güvence olmaz mı?

Türk askerinin sayısının aşamalı bir şekilde azaltılıp mutabık kalınacak sayıdaki askerin de Kuzeydeki bu Türk üs ya da üslerine konuşlanmasına ek olarak biz de etki alanı daraltılacak olan merkezi hükümetteki siyasi eşitlik ve dönüşümlü başkanlık taleplerimizin içeriğinden geri adım atmamız mümkün olur mu?

Mal mülk toprak düzenlemesi de Maraş’ın verilmesi dışında Kuzeyde göçe sebep olmayacak şekilde sınır ayarlamaları ile sınırlı kalırsa. Kuzeye Rum yerleşimi olmaz ve mal mülk alımına uzunca bir süre moratoryum getirilirse.

Gazdan elde edilecek gelir öncelikli olarak her iki kesimde de ayırım yapılmadan mülkünü kaybedenlere tazminat olarak verilirse.

Sonrasında gazdan elde edilecek kar, merkezi hükümet ve iki ayrı federe devlete paylaştırılırsa.  Kuzeydeki yapının AB standartlarına hızlıca getirilmesi için paylaşım açısından bir süreliğine ayrı bir düzenleme yapılırsa.

Sınır ve etnik geçmiş tanımayan sağlık, çevre ve eğitim gibi benzeri alanlarda ada genelinde standartların uygulanması, bu alanlardaki yatırımların yapılması, hizmetlere erişilebilirlik ve kalite denetimi açısından merkezi hükümet etkin olursa.

Sıraladıklarımız elbette içinde bir sürü soruları barındırıyor.

Bir köşe yazısına çözümün tüm unsurlarını sığdırmak mümkün değil ama bunların tümüne bir paket halinde bakıp önceliğimiz hangisi olur biz ne deriz diye bir düşünün. Bunları kendi içinde makul bir denge oluşturacak şekilde dile getirelim.

Çözüm arayışında basmakalıp söylem ve günlük hayata etkisi sınırlı olacak olan konuların ötesine geçmek ve tartışmayı günlük hayatımızda çözüm ile biz ne görmek istiyoruz diye sorgulamamız lazım.

Rum otoritesi ve varlığı ile sınırlı olacak şekilde karşı karşıya gelmek, AB standartlarında sağlık ve eğitim olanaklarına erişim ile adanın doğal kaynaklarından maddi olarak faydalanmak Kıbrıs Türkünün özet olarak istedikleridir.

Bu liste uzatılabilir elbette. Bu beklentilerin en tepesinde de caydırıcı olması açısından adanın kuzeyinde Türk askerinin üslerdeki varlığı toplumun kendini güvenlik içinde hissetmesi açısından yeterli olur görüşündeyim.

***

Tabiri caizse Kıbrıs sorunu beklenen İstanbul depremi gibi bir konumdadır.

Bir fay hattı beklenmedik şekilde bir gün kırılacak.

Bu sorun ya bu yazıda kısaca sıraladığım şekilde bir öneri paketinin ortaya konması ile ya da çıkacak olan bir sıcak çatışma sonucunu sebep göstererek yeni bir konjonktüre zoraki olarak oturtulup bir çözüm sürecine evirilecek.

Fay hattı kırılınca biriken kötü enerji boşalımı endişe edilen bir sonuç doğurmadığı için ileriye umutla mı bakacağız yoksa büyük bir felaket mi başımıza gelmiş olacak onu merakla bekliyoruz.

***

AB çatısı altında adada iki ayrı ‘’antite’’ olarak yer almak için nelerden feragat edersiniz sorusunun oluşturacağı ikilemler Kıbrıs Türkünün, Türkiye’nin önüne tercih yapması için gelebilir.

Gelse bu nasıl bir şeye benzer ve bizim önceliklendirmek açısından reaksiyonumuz ne olur diye yavaş yavaş düşünmeye başlamakta fayda vardır.

Bundan sonrası için içerik ile ilgili beklenti çok seçenekli önerilerin kamuoyu oluşturup oluşturmayacağını görmek için parça parça siyasi demeçlerin yapılacağı bir döneme girdiğimiz yönünde olacak.

Bu sürecin başlangıcı için de denizdeki sondajın sonucunda gazın parasal olarak adının konduğu zaman dilimi beklenecek.

Elle tutulur sondaj bulgularının da Nisan ve Mayıs aylarında ortaya çıkmış olacağı tahmin ediliyor.

Yılın bu ikinci yazısında köşemizin ‘’Gör Denilen’’ iddiasına da uygun olarak içine hayal ve kurgu katarak aklımızdakileri sıralamış olduk. İyi pazarlar.