Kozanköy’deki iade kararı ile yeniden gündeme gelen Taşınmaz Mal Komisyonu’nda işler düzelme yönünde. Geçmişe göre Kıbrıslı Rum başvurularında artış mevcut. Ödemeler ise eskisi gibi olmasa da sürüyor

Bertuğ TOPAL

Taşınmaz Mal Komisyonu (TMK), bir Kıbrıslı Rum’a Kozanköy’deki arazisinin iade kararı ile yeniden gündeme geldi.

Özellikle sağ çevrelerin ciddi eleştirilerine maruz kalan Taşınmaz Mal Komisyonu, işleyişini sürdürüyor. Komisyon üyeleri yapılan eleştirilerin yersiz olduğu konusunda kararlı. TMK Başkan Yardımcısı Romans Mapolar, geçen gün yaptığı açıklamada Kuzey Kıbrıs’taki mülkiyetle ilgili taleplerde iade kararının yeni bir uygulama olmadığını ve bugüne kadar 7’si makul sürede, 1’i de çözümden sonra olmak üzere 8 başvuruda iade kararı alındığını belirtmişti.

Öte yandan müzakere sürecinde yaşanan kopma başvuruları yukarıya çekti. Kıbrıs Rumlar, işleyişi geçmiş yıla göre düzelene TMK’ya daha fazla başvuruda bulunuyor.

2016 ve 2017 yıllarında başvuru ve kararlarda ciddi düşüş yaşanan Taşınmaz Mal Komisyonu’nda 2018 yılı hareketli geçiyor. Kıbrıs müzakerelerinin sona ermesi ve yakın bir zamanda çözümün mümkün gözükmemesi nedeniyle Kıbrıslı Rumların başvurularında bir nebze de olsa artış görülüyor.

Bu artış 2018’in altı aylık döneminde gözle görülüyor.

2013 yılında Rumların Taşınmaz Mal Komisyonu’na bin 337 başvurusu olurken 2014 yılında bu rakam 375’lere kadar geriledi. 2015’te ise bu rakamlarda düşüş başladı. 2015’te sadece 182 Kıbrıslı Rum TMK’ya başvururken 2016’da 50 ve 2017’de ise 84 Kıbrıslı Rum Taşınmaz Mal Komisyonu’nun kapısını çaldı.

2018 yılının yarısına kadar ise 48 Kıbrıslı Rum Taşınmaz Mal Komisyonu’na başvuruda bulundu.

Başvurular geçen yıllara göre arttı

Kıbrıslı Rumların başvurularına bakıldığında 2017’nin Ağustos ayına kadar çok az başvuru olduğu görülürken Kıbrıs sorununa kapsamlı çözüm bulma için yapılan ve Crans Montana’da sona eren görüşmelerin ardından başvurularda az da olsa kıpırdanma görülüyor.

2010 yılında başvuru sayısı 397, 2011 yılında toplam başvuru 1926, 2012 yılında 1601 ve 2013 yılında 1337, 2014 yılında 375 iken bu rakam 2015 yılında 182’ye kadar geriledi. 2016 yılında ise sadece 50 kişi Taşınmaz Mal Komisyonu’na başvurdu.2017’de ise bu sayı 84’e yükseldi. 2018 yılının 6 aylık döneminde ise 48 Kıbrıslı Rum başvuruda bulundu.

277 milyon Sterlin ödeme

Taşınmaz Mal Komisyonu 2006 yılından bu yana Kıbrıslı Rumlara tam olarak 277 milyon 556 bin 266 Sterlin ödeme yaptı.

Ödemelerin dağılımına bakıldığında da Türkiye’nin maddi katkıyı azaltmaya başladığı 2013 yılından sonra kademeli olarak ödenen paranın da düştüğü görülüyordu Ancak 2017 yılına bakıldığında bu noktada da bir artış olduğu görülüyor. 2018 yılının ilk altı ayında ise 10 milyon sterlinlik bir ödeme yapıldı. Bu da ortalamaya vurulduğunda 2017’ye göre 2018 yılında daha az ödeme yapılacağı anlamına geliyor.

Rakamlara bakıldığında 2015 yılında toplanda 22 milyon sterlinden fazla tazminat ödenirken bu rakam 2016 ve 2017’de neredeyse sadece 2015’te ödenen rakama tekabül ediyor.

2016’da 13 milyon 368 bin 446 Sterlin ödeme yapılırken 2017 yılında ise 37 milyon 500 bin 782 sterlin ödeme yapıldı.

Bin 114 dava sonuçlandı

2006’dan bu yana karara bağlanan 1114 davadan 915’i tazminat, 1’i çözümden sonra iade, 178’i geri çekilen, 2’si takas, 6’sı tazminat ve iade, 3’ü iade ve 3’ü de ret kararı ile sonuçlandı. Buna göre 6 bin 440 davadan sadece 1114’ü sonuçlandı.

Nispeten iyiye gidiş var

Taşınmaz Mal Komisyonu’nun rekor başvuru kabul ettiği 2013 yılının ardından kademeli bir düşüş yaşandı. Üç haneli rakamları gören komisyon artık iki haneli başvuru sayılarına bakıyor.

2013 yılında Rumların Taşınmaz Mal Komisyonu’na başvurusundaki artış 2015, 2016 yıllarında yerini düşüşe bıraktı. 2013 yılında açılan dava sayısı 1337 iken, 2014’te bu rakam 375’e 2015 yılında ise 182’ye karar geriledi. 2016 yılında ise Kıbrıslı Rumlar çeşitli nedenlerle artış TMK’ya başvurmamaya başladı. 2016 yılında sadece 50 kişi komisyona başvurdu. 2016 yılına göre başvurularda bir kıpırdanma görülse de rakam istenildiği miktarda değil. 2017’de ise 84 kişi Taşınmaz Mal Komisyonu’na başvurdu.

İade konusu yeni değil

Kozanköy’de bir Kıbrıslı Rum’un Taşınmaz Mal Komisyonu tarafından iade edilen arazisine ev yapması ve burada yaşayacak olması milli çevreleri rahatsız etse de TMK’nın verdiği ilk iade kararı bu değil. TMK daha önceleri de iade ve tazminat ve sadece iade kararları verdi.

Mapolar açıklamıştı

Taşınmaz Mal Komisyonu (TMK) Başkan Yardımcısı Romans Mapolar, Kuzey Kıbrıs’taki mülkiyetle ilgili taleplerde iade kararının yeni bir uygulama olmadığını ve bugüne kadar 7’si makul sürede, 1’i de çözümden sonra olmak üzere 8 başvuruda iade kararı alındığını belirtti. Romans Mapolar, Kuzey Kıbrıs’taki mallarla ilgili talepler için etkin bir iç hukuk yolu oluşturmak amacıyla faaliyet gösteren komisyonun iade kararlarının sınırlı sayıda olduğunu ve çok ince elenip sık dokunduktan sonra alındığını söyledi.

Romans Mapolar, komisyonun kurulduğu günden bu yana iade kararıyla sonuçlandırdığı 8 dosya bulunduğuna işaret ederek, başvuruların 7’sinin makul sürede, 1’inin ise çözümden sonra iade kararıyla sonuçlandırıldığını kaydetti.

İade kararıyla sonuçlanan başvurularda toplam 460 bin 968 metrekarelik bir alanın söz konusu olduğuna işaret eden Mapolar, komisyonun 13 Mart 2017 tarihli 10150 numaralı kararıyla Kozanköy’de iadesine karar verilen 15 Eylül 2017’de Tapu Dairesi’nde devri yapılan arazinin ise sadece 349 metrekare olduğunu belirtti.

Kriterler var

Taşınmaz Mal Komisyonu iade kararı verdiği noktada ciddi kriterleri göz önünde bulundurarak böyle bir karar verebiliyor. Tazminata göre daha katı kuralların geçerli olduğu bu kriterler yasa ile belirlenmiş durumda.

Bugüne kadar toplamda sadece 336 dönüm arazi Kıbrıslı Rum sahibine iade edilmiş durumda. Kuzeyde kalan bir buçuk milyon dönüm Rum arazisini göz önünde bulundurulduğunda ise bu rakamın çok az olduğu görülüyor.