Bazen  yürürlükte olan bir yasanın değiştirilmesi gerekebilir. Bu gereklilik genelde birçok faktöre bağlıdır. Toplumsal değişimler, ekonomik ihtiyaçlar, teknolojik gelişmeler, uluslararası normlar ve hukuki gereklilikler, yasa uygulamalarında ortaya çıkan aksaklıklar veya yetersizlikler bu değişimi  çoğu zaman zorlar.

İşte ülkemizde halen yürürlükte olan ve hemen her kesimin eleştirdiği ve sonuçları bakamından sürekli memnuniyetsizlik kaynağı olan 22/1975 sayılı Asgari Ücretler Yasası da değiştirilmesi gereken o yasalardan biri olabilir.

İşte tam da bu durumda hep tartışılan ama bir türlü cesaret edilmeyen Sektörel Asgari Ücret bu tartışmalara bir çare olabilir mi?

Sektörel asgari ücret, farklı sektörlerde çalışan işçilere yönelik olarak belirlenen asgari ücret düzeylerinin sektöre göre farklılık göstermesi anlamına gelir. Bu uygulama, genellikle çeşitli iş kollarındaki ücret farklarını, üretkenlik düzeylerini, işgücünün niteliğini ve sektörel maliyetleri dikkate alarak oluşturulur.

KKTC’de şu anda genel bir ulusal asgari ücret uygulanırken, sektörel asgari ücretler çeşitli ülkelerde kullanılan alternatif bir modeldir. Bu modelin uygulanmasının çeşitli avantajları ve dezavantajları olmakla birlikte tartışılması faydalı olacaktır diye düşünmekteyim.

Sektörel Asgari Ücretin Avantajları:

1. Sektörel Farklılıkların Dikkate Alınması: Her sektörün işgücü maliyetleri, verimlilik seviyeleri ve kâr marjları farklı olabilir. Sektörel asgari ücretler, bu farklılıkları dikkate alarak daha adil bir ücret sistemi sunabilir. Örneğin, inşaat sektörüyle tarım sektörü arasındaki ücret yapıları farklıdır ve bu farklar asgari ücret düzeyine yansıtılabilir.
2. Verimlilik Artışı: Daha yüksek verimlilik gösteren sektörler, işçilere daha yüksek asgari ücretler ödeyebilir. Bu, işçilerin daha fazla motive olmasına ve verimliliğin artmasına katkı sağlayabilir.
3. Rekabet Gücünün Korunması: İşgücü maliyetlerinin çok yüksek olduğu sektörlerde, sektörel asgari ücret uygulaması, işletmelerin maliyetlerini kontrol etmelerine ve uluslararası arenada rekabetçi kalmalarına olanak tanıyabilir.Örneğin Turizm sektörü için farklı ücret düzeyi yıl içerisindeki çalışma dönemleri ile de dikkate alınarak planlanabilir.
4. İşçi Kalitesinin Artırılması: Bazı sektörler, daha yüksek nitelikli işçilere ihtiyaç duyabilir. Sektörel asgari ücret, bu sektörlerde nitelikli işgücünün sağlanmasına yardımcı olabilir.

Sektörel Asgari Ücretin Dezavantajları:

1. Uygulama Zorlukları: Sektörel asgari ücretlerin belirlenmesi ve uygulanması, çok sayıda sektör ve iş kolunu içerdiği için karmaşık olabilir. Sektörler arasında ücret seviyelerinin nasıl belirleneceği, kimin hangi sektöre dahil edileceği gibi konular büyük bir bürokratik yük getirebilir.
2. İşgücü Hareketliliğini Sınırlama: Farklı sektörlerdeki ücret farklılıkları, işgücü hareketliliğini sınırlayabilir. Örneğin, bir işçi daha yüksek ücret ödeyen bir sektörde çalışmayı tercih edebilir, ancak bu durumda diğer sektörler işgücü bulmakta zorlanabilir.
3. Eşitsizliklerin Derinleşmesi: Bazı sektörlerde daha yüksek asgari ücretler belirlenmesi, diğer sektörlerde çalışan işçiler arasında eşitsizlik hissi yaratabilir. Bu durum, işçiler arasındaki sosyal adaleti zedeleyebilir.
4. Kayıt Dışı Ekonominin Artışı: Eğer sektörel asgari ücretler bazı sektörlerde işverenler için aşırı maliyetli hale gelirse, bu durum kayıt dışı ekonominin büyümesine neden olabilir. İşverenler, maliyetleri düşürmek adına işçileri kayıt dışı çalıştırmayı tercih edebilir.

KKTC'de Sektörel Asgari Ücretin Uygulanabilirliği:

KKTC’de sektörel asgari ücret uygulaması üzerinde çok fazla durulması ve tartışılması gereken bir konudur.

Bu uygulamanın hayata geçirilmesi, farklı sektörlerdeki ücret yapıları dikkate alınarak belirlenmiş politikalar gerektirir. Örneğin, ihracat odaklı veya tarım turizm ya da ev hizmetleri gibi sektörlerde veya emek yoğun sektörlerde farklı asgari ücret seviyeleri belirlenebilir. Ancak bu uygulama için kapsamlı bir hazırlık süreci, sektör temsilcileri ile işçi sendikalarının iş birliği ve devletin denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi gerekir.

Sektörel asgari ücret, hem işverenlerin maliyetlerini kontrol altında tutmaya hem de işçilerin haklarını korumaya yönelik bir denge unsuru olarak dikkat çekici bir strateji olabilir, ancak uygulanabilirliği dikkatli bir şekilde değerlendirilmelidir.