Sir Ronald Storrs, Kıbrıs’ta 6 yıl kadar valilik yapmıştı.

Görevi 1926-1932 yılları arasına rastlar.

Storrs aynı zamanda tarihçiydi.

Nitekim  Kıbrıs’la ilgili yaptığı bir kronoloji çalışması “A Chronology of Cyprus” adı altında kitap olarak yayınlanır…

…

Bu çalışma Kıbrıs’ın geçmişi hakkında çeşitli bilgi ve olaylara yer verir.

Çalışma, tarih sırasına göre ele alınır.

Mesela Osmanlı’da 1876 yılında yapılan ilk anayasa çerçevesinde kurulan Meclis-iMebusan’a Kıbrıs’tan Mahmut Arif diye bir Kıbrıslı Türkün katıldığı not edilir.

Haşmet Muzaffer Gürkan “Tarih İçinde Kıbrıs” adlı eserinde bu kronolojiden alıntılar yapar.

Gürkan’ın konu ile ilgili yaptığı yorumdan anladığımız, Meclis-i Mebusan’a bir Kıbrıslı Türkün yanında bir de Kıbrıslı Rum’un katılma ihtimalinin olduğu idi…

…

Storrs devam eder.

1878 yılına “İngiliz işgali” notunu düşer.

Yani “işgal” demekten çekinmez, ne olduklarını biliyorlardı!

…

Kıbrıs İngilizlere 92,000 sterline kiralanmıştı.

Çalışmada 1892 yılı için şu bilgilere yer verilir:

“Kavanin Meclisinin seçimle gelen (Rum ve Türk üyeleriyle) yine resmi üyelerinin oy birliği ile geçirdikleri bir karar suretinde Kıbrıs’ın 92,000 liralık harçtan kurtarılması isteniyor.”

…

Kronolojik çalışmada çekirge sürülerinin yaptığı tahribattan ve bunlara karşı yapılan mücadelelerden tutun da, su baskınları ile kuraklık konuları da diğer birçok olay yanında yer alır.

Lefkoşa Belediyesinin 1882 yılında kurulmuş olduğu bu çalışmada belirtildiği gibi,

1892 yılında Leymosun’da meydana gelen sel baskınlarında 22 kişinin öldüğü, 50.000 liralık zarar olduğu gibi olaylar da önemsenir…

…

Kıbrıslı Türklerle Rumların aynı okulda eğitim gördükleri olmamıştır.

Sözünü ettiğimiz çalışmada 1895 yılının önemi Eğitim Komisyonları’nın kuruluşu olarak belirtilir.

Ancak İngilizler, Türk ve Rum okullarının ayrı ayrı oluşmasını öngörecek ve bu okullara katkıları olacaktı.

Daha sonra kurulan İngiliz Okulu (1900) bu anlamda ayrıcalıklı eğitim kurumu olacak ve bütün toplumlara açık olacaktı…

…

Otomobil ve posta hizmetlerinin 1909 yılında başladığını belirten Storrs, çalışmasında 1911 yılında ölen Babi Subh-in Ezel’in ölümüne de değer vermeyi ihmal etmez.

Bilindiği gibi Ezel İranlıydı ve Osmanlı tarafından Kıbrıs’a sürgün olarak gönderilmişti…

…

Subh-i Ezel gibi Kıbrıslı Sadrazam Kamil Paşa’nın ölümü de 1913 yılının önemli olayları arasında yer alır…

…

Günümüzde el birliği ile mahvedilen kooperatifçiliğin kuruluş çalışmaları da Storrs için önemli bir çalışma olarak görülür, ki gerçekten de kooperatifçilik İngilizler sayesinde başlatılmış ve Gürkan’ın da dediği gibi tefecilerin elinde perişan olanlar bu sayede kurtulmuşlardı.

Storrs, 1915 yılını ”İlk Kooperatif Kredi Şirketinin Kuruluşu” olarak not eder…

…

Vakıflar meselesine değinildi mi farkında değiliz doğrusu!

Ama günümüzde Vakıf meselesinin hükümetlerin elinde, hatta sömürge döneminde olduğun gibi, başkalarının elinde elden ele dolaştığı ve bir mesele olarak ortada durduğu bir gerçek…